Fitofenole to naturalne związki chemiczne powszechnie występujące w tkankach roślin. Należą do grona związków fenolowych, znanych głównie ze swoich silnych właściwości antyoksydacyjnych. Nie spełniają funkcji odżywczych, lecz mimo tego działają biologicznie aktywne, chroniąc organizm przed licznymi patogenami i czynnikami szkodzącymi.
Spis treści
Fitofenole – charakterystyka
Fitofenolami nazywa się szeroką grupę związków chemicznych występujących w różnych organach roślinnych (liściach, korzeniach, bulwach, nasionach). Część tych związków występuje w postaci wolnej (aglikony), ale większość z nich tworzy połączenia z cukrami, kwasami organicznymi, eterami i innymi. Ich prozdrowotne działanie zostało niejednokrotnie udowodnione, wykorzystuje się je powszechnie również w kosmetologii. W skład fitofenoli wchodzą przede wszystkim polifenole, do których zaś zalicza się flawonoidy. Znaczenie fitofenoli w świecie roślin zostało bardzo dobrze poznane. Związki te:
- nadają roślinom barwę;
- odpowiadają za charakterystyczny gorzki lub cierpki smak niektórych roślin;
- chronią tkanki roślin przed nadmiernym promieniowaniem UV lub innymi szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi;
- chronią rośliny przed grzybami chorobotwórczymi, bakteriami, owadami.
Coraz powszechniej izoluje się je z roślin na potrzeby ludzi. Fitofenole są składnikami leków, kosmetyków, suplementów diety. Wykazują wysoki profil bezpieczeństwa i skuteczność. Flawonoidy, jako najpowszechniejsza grupa fitofenoli, charakteryzują się składem, w który wchodzą 2 pierścienie fenolowe połączone mostkiem trójwęglowym, często zamkniętym w postaci pierścienia zawierającego heteroatom tlenu. Wśród tych związków szczególne miejsce zajmuje kwercetyna. W budowie wszystkich fitofenoli znaleźć można fenol, czyli związek chemiczny zawierający przynajmniej 1 pierścień aromatyczny (C6), do którego dołączona jest przynajmniej 1 grupa hydroksylowa (OH).
Podział fitofenoli
Jeden z prostszych podziałów fitofenoli prezentuje się następująco:
- antocyjany – np. cyjanidyna, pelargonidyna;
- aurony – np. sulfuretyna, arensydyna;
- chalkony – np. floretyna;
- flawan-3-ole – np. katechina;
- flawony – np. apigenina, luteolina;
- flawanony – np. hesperydyna, taksyfolina;
- flawanole – np. kwercetyna, kemferol.
Największą i najczęściej analizowaną klasę metabolitów wtórnych reprezentują flawonoidy, pochodne szlaku fenylopropanoidowego, które liczą ponad 10 000 związków.
Fitofenole – właściwości zdrowotne
Fitofenole wykazują szereg właściwości zdrowotnych i silny wpływ na organizm człowieka. Działanie to w dużym stopniu zależy jednak od rodzaju fitofenolu, a jest ich wiele. Przykłady:
- kwercetyna – występuje naturalnie np. w winogronach, jabłkach, kaparach czy orzechach. Wpływa korzystnie na ochronę serca i naczyń krwionośnych przed chorobami, opóźnia procesy starzenia tkanek oraz ostatnimi czasy udowodniono jej działanie przeciwnowotworowe;
- taniny – znajdują się m.in. w korze drzew, herbacie, bulwach, owocach jagodowych. Mają działanie ściągające, przeciwzapalne, bakteriostatyczne oraz przeciwbiegunkowe. Mogą wiązać toksyny w organizmie, przyczyniając się do jego detoksykacji;
- luteolina – zawarta w selerach, pietruszce, cebuli, brokułach czy kapuście. Przede wszystkim wykazuje działanie neuroprotekcyjne, ponieważ ochrania neurony drogą zmniejszania nadaktywności mikrogleju. To zaś obniża ryzyko rozwoju stanów zapalnych i degeneracji struktur nerwowych;
- kemferol – znajduje się m.in. w winogronach, jabłkach, propolisie, ziemniakach, herbacie czy ogórkach. Wpływa on na ograniczenie uszkodzeń DNA indukowanych czynnikami chemicznymi.
Wszystkie fitofenole są silnymi antyoksydantami (przeciwutleniaczami).
Czy fitofenole są szkodliwe?
Zbyt wysoka zawartość fitofenoli w diecie może dezaktywować część enzymów trawiennych, przyczyniając się do wystąpienia biegunek i bólów brzucha o niskiej lub umiarkowanej intensywności. Dodatkowo ich obecność w układzie pokarmowym zmniejsza nieco biodostępność związków odżywczych, zwłaszcza witamin z grupy B oraz niektórych składników mineralnych. Dlatego warto komponować posiłki tak, aby bogate źródła witamin z grupy B nie były zawsze łączone z bogatymi źródłami fitofenoli. Alternatywą jest dodatkowa suplementacja antyoksydantów lub witamin / minerałów.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Kobylińska A., Janas K., Kwercetyna, ważny flawonoid w życiu roślin, Problemy Nauk Biologicznych, 1/2015.
- Majewska M., Czeczot H., Flawonoidy w profilaktyce i terapii, Farmakologia Polska, 5/2009.
- Jasiński M., Mazurkiewicz E., Rodziewicz P., Figlerowicz M., Flawonoidy – budowa, właściwości i funkcja ze szczególnym uwzględnieniem roślin motylkowatych, Biotechnologia, 2/2009.
Zostaw komentarz