Gospodarka lipidowa (inaczej: profil lipidowy) organizmu, opisuje ogół tkanki tłuszczowej występującej w organizmie człowieka, wraz z poziomem jej poszczególnych frakcji i przemianami metabolicznymi. Ocenia stan zdrowia człowieka, dlatego jej badanie wykonywane jest rutynowo raz do roku.
Spis treści
Gospodarka lipidowa – charakterystyka
Gospodarka lipidowa to ogół tłuszczów znajdujących się w organizmie każdego człowieka. Składają się z mieszaniny różnych trójglicerydów, czyli małych cząsteczek składowych tłuszczu zbudowanych z 1 cząsteczki glicerolu i 3 cząsteczek kwasów tłuszczowych. Mogą pochodzić z żywności bądź być wytwarzane w wątrobie. Kwasy tłuszczowe z kolei dzieli się na:
- kwasy tłuszczowe nasycone (pochodzące głównie z produktów zwierzęcych);
- kwasy tłuszczowe nienasycone (pochodzące głównie z produktów roślinnych, uznaje się je za znacznie zdrowsze).
Istotną ze względu fizjologii i medycyny cząsteczką tłuszczową jest cholesterol. Podstawowy podział wyróżnia jego 2 rodzaje:
- cholesterol LDL – lipoproteiny o niskiej gęstości. Ich nadmiar odkłada się w ścianach naczyń krwionośnych, tworząc złogi zwane blaszkami miażdżycowymi;
- cholesterol HDL – lipoproteiny o dużej gęstości. Usuwają cholesterol LDL z tkanek obwodowych, tym samym zapobiegając miażdżycy i innym chorobom.
Zagłębiając się w temat bardziej szczegółowo, spotkać można także pojęcia „IDL” (lipoproteiny o pośredniej gęstości) oraz VLDL (lipoproteiny o bardzo małej gęstości). Najkorzystniejszy dla ludzkiego zdrowia jest wysoki poziom HDL przy niskim poziomie LDL.
Zaburzenia gospodarki lipidowej
Zaburzenia gospodarki lipidowej są najbardziej rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowym, co potwierdzono także w polskich badaniach przesiewowych. W zależności od doboru próby badawczej częstość występowania dyslipidemii w Polsce jest szacowana na 60-80% osób w populacji powyżej 18. roku życia. Mianem dyslipidemii określa się zaburzenie poziomu wewnątrzustrojowych lipidów, przeważnie w kierunku podwyższonego stężenia cholesterolu i trójglicerydów. Zbyt wysoki poziom tłuszczów przyczynia się również do rozwoju chorób takich jak:
- cukrzyca typu 2;
- miażdżyca;
- nadciśnienie tętnicze;
- otyłość;
- zespół metaboliczny;
- stłuszczenie wątroby;
- niewydolność wątroby;
- zawał serca;
- żylna choroba zakrzepowo-zatorowa;
- i wiele innych.
Zaburzenia gospodarki lipidowej pogarszają przebieg i rokowanie niemal każdej choroby o charakterze przewlekłym. Aby im przeciwdziałać, przede wszystkim należy zwrócić uwagę na zdrowy tryb życia, ze zbilansowaną, ubogą w tłuszcze nasycone i cukry proste dietą oraz regularną aktywnością fizyczną na czele. Przy problemach z gospodarką lipidową, prowadzących do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, pacjent powinien sięgnąć dodatkowo po farmakoterapię. Najlepiej udokumentowaną skuteczność zarówno w prewencji pierwotnej, jak i wtórnej chorób sercowo-naczyniowych mają statyny.
Gospodarka lipidowa – normy
Zgodnie z wytycznymi towarzystw naukowych prawidłowy poziom lipidów u zdrowego dorosłego człowieka, nieobarczonego czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, powinien wynosić:
- cholesterol LDL – poniżej 3 mmol/l (115 mg/dl);
- cholesterol HDL u mężczyzn – powyżej 1 mmol/l (40 mg/dl);
- cholesterol HDL u kobiet – powyżej 1,2 mmol/l (50 mg/dl);
- trójglicerydy – poniżej 1,7 mmol/l (150 mg/dl);
- cholesterol całkowity – poniżej 5 mmol/l (190 mg/dl).
Dla osób z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca lub chorobami naczyń, dziedzicznym zagrożeniem tymi chorobami oraz obciążonych istotnymi czynnikami ryzyka ich rozwoju (znaczna nadwaga lub otyłość, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, przewlekłe choroby nerek) normy stężenia cholesterolu są bardziej rygorystyczne.
Lipidogram – co to jest?
Lipidogram nazywany jest również profilem lipidowym. Obejmuje ocenę poziomu następujących składowych: trójglicerydy, cholesterol całkowity, poszczególne frakcje cholesterolu. Ich wartości dostarczają informacji o stanie gospodarki lipidowej i zaburzeniach metabolicznych, co z kolei może wskazywać na istnienie ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic i powikłań sercowo-naczyniowych. Jeśli badania wyszły w normie, rekomenduje się profilaktyczną ocenę profilu lipidowego co 3 lata. W przypadku nieprawidłowych wyników badanie powtarza się nawet raz w roku.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Koton-Czarnecka M., Leczenie zaburzeń lipidowych u pacjentów z chorobami współistniejącymi – wytyczne 2021, Kurier Medyczny, 1/2021.
- Wolańska D., Kłosiewicz-Latoszek L., Struktura spożycia kwasów tłuszczowych a profil lipidowy u osób z nadwagą i otyłością, Rocz Panstw Zakl Hig, 2/2012.
- Silverthorn D., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
- Brill J., Obniż swój cholesterol, Wydawnictwo Vital, Białystok 2013.
Zostaw komentarz