Rukiew wodna

Aktualizacja: 29 kwietnia 2024

Rukiew wodna (łac. Nosturtium officinale) to gatunek rośliny z rodziny kapustowatych, której zasięg rodzimy obejmuje Europę i Azję. Aktualnie znaleźć ją można jednak na całym świecie. Stanowi roślinę jadalną, a ze względu na bogaty skład biologicznie aktywny jest wykorzystywana także w medycynie alternatywnej jako roślina wspierająca zdrowie.

Rukiew wodna – charakterystyka

Rukiew wodna to bylina z dętą łodygą, wzniesioną bądź częściowo pokładającą się, często kilkukrotnie rozgałęzioną. Posiada pierzastosieczne, mięsiste liście o szczytowym listku większym od pozostałych – przeważnie ta cecha pozwala odróżnić ją od innych roślin. Płatki kwiatów są białe, zaś owoc stanowi wydłużona łuszczyna o długości około 15 mm. To popularna roślina, która jako lecznicza, a zwłaszcza jadalna, jest uprawiana od starożytności po czasy
współczesne. Na terenie Polski naturalnie spotyka się ją stosunkowo rzadko, choć z łatwością można uprawiać ją w przydomowych ogródkach.

Temperatura optymalna do prawidłowego rozwoju rośliny wynosi  10-12°C. Jest ona bardzo wrażliwa na mróz czy skrajne wahania temperatury. Jej nasiona wysiewa się w doniczce na parapecie lub na grządce wiosną albo latem. Preferuje glebę przepuszczalną i dobrze nawodnioną. Aby podłoże nie wyschło, rekomenduje się postawienie doniczki w większej donicy wypełnionej wodą. Aby ją rozmnożyć, wystarczy oderwać od dorosłego okazu kilka najładniejszych, młodych gałązek, po czym zamoczyć je w naczyniu z wodą.

W Polsce rukiew wodna nie jest uznawana za gatunek zagrożony wyginięciem. Do 2014 roku podlegał wprawdzie ochronie ścisłej (Rozporządzenie 2004), jednak według obecnego rozporządzenia jest chroniony jedynie częściowo. Należy nadmienić, że aktualnie zidentyfikowane stanowiska rukwi w okolicach Krakowa są najliczniejsze w Polsce.

Rukiew wodna – jak jeść?

Liście rukwi wodnej są jadalnie, podobnie jak ma to miejsce przy sałacie, szpinaku czy rukoli. Ciekawostką jest, że można zjadać również jej kwiaty czy owoce – jest jadalna w całości. Doskonale smakuje bez żadnej obróbki termicznej, dodana na kanapkę, do sałatki czy smoothies owocowo-warzywnego. Można jednak poddawać ją obróbce termicznej, np. podczas smażenia jajecznicy lub jako składnik zup. Charakteryzuje ją ostry zapach i lekko piekący, gorzkawy smak. Bardzo dobrze uzupełnia śniadania i przystawki. Roślina ta, choć mniej popularna w porównaniu do innych ziół, jest również wykorzystywana jako lek ziołowy.

Rukiew wodna – właściwości zdrowotne

Rukiew wodna zawiera w swoim składzie m.in.:

• glikozydy (odpowiedzialne także za jej charakterystyczny skład), w tym glukozynolany;
• składniki mineralne (w tym jod, magnez, wapń i potas);
• flawonoidy (w tym kwercetyna);
• karotenoidy;
• chlorofil;
• witaminy (zwłaszcza witamina A, witamina K, witamina B2, witamina B3, witamina B6 oraz witamina C).

W składzie omawianej rośliny prym wiodą glukozynolany, wyróżniające się właściwościami przeciwnowotworowymi, przeciwutleniającymi i antybakteryjnymi. To właśnie im rukiew wodna zawdzięcza gorzkawo-pieprzny smak. Dodatkowo zawiera tiosulfiniany także o właściwościach przeciwbakteryjnych. Ich stężenie molowe w liściach wynosi około 1 mmol/dm3, co jest porównywalne ze stężeniem tych związków w soku z kapusty. Dawniej wykorzystywano ją w leczeniu gruźlicy, szkorbutu, choć aktualnie w medycynie alternatywnej stosuje się ją jako domowy środek oczyszczający i moczopędny. Jest zatwierdzonym środkiem używanym w produkcji leków homeopatycznych, a największą popularnością w tym zakresie cieszy się w Niemczech.

Udowodniono, że jej włączenie do codziennej diety może wzmacniać odporność, łagodzić objawy infekcji i dodawać energii do działania, podobnie jak ma to miejsce w przypadku pozostałych zielonych roślin liściastych. Ostatnie badania udowodniły, że glukozynolany wykazują właściwości przeciwnowotworowe i chemoprewencyjne. Dotychczas przeprowadzone obserwacje dotyczyły wyciągów z rukwi wykorzystywanych w terapii raka szyjki macicy, raka płuc i raka jelita grubego.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Beszczyńska-Padło M., Nowe stanowisko Nasturtium officinale w Dolinie Górnej Wisły (Kotlina Oświęcimska), Przegląd Przyrodniczy, 3/2017.
2. Kruk J., Szymańska R., Rukiew drobnolistna Nasturtium microphyllum (Boenn.) Rchb. – nowe stanowiska w okolicach Krakowa, Chrońmy Przyr. Ojcz., 65/2009.
3. Huczek M., Rukiew wodna (Nasturtium officinale) jako źródło inhibitorów ureazy i roślina fitoremediacyjna, 2019.