Glicerol nazywany jest również gliceryną lub propano-1,2,3-triolem. To organiczny związek chemiczny należący do cukroli. Jednocześnie jest najprostszym trwałym alkoholem trójwodorotlenowym o wzorze sumarycznym C3H8O3. Znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu.
Spis treści
Glicerol – charakterystyka
Glicerol jest płynną, lepką substancją bez zapachu i koloru, jednak o typowym słodkim smaku. Ze względu na silne właściwości nawilżające oraz wysoką rozpuszczalność w wodzie, od dawna wykorzystuje się go w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym czy kosmetycznym. Glicerol jest tłusty w dotyku. Jego głównymi źródłami są tłuszcze roślinne i zwierzęce, które w reakcji z roztworami zasad ulegają hydrolizie do gliceryny i mydeł. Może tworzyć zarówno między-, jak i wewnątrzcząsteczkowe wiązania wodorowe, dzięki czemu jest bardzo elastyczną cząsteczką. Warto wiedzieć, że omawiany związek pełni niezwykle ważne funkcje w świecie przyrody:
- obniża punkt zamarzania i przechłodzenia zwierzęcych płynów ustrojowych, z więc zwiększa tolerancję na zamarzanie;
- chroni liście roślin przed utratą wody.
Glicerol jest substancją nieszkodliwą dla organizmu i nietoksyczną, nie wywiera również negatywnego działania w stosunku do środowiska naturalnego. Nie drażni skóry czy błon śluzowych dróg pokarmowych. Wykazuje wysoki poziom bezpieczeństwa także w przypadku małych dzieci czy kobiet ciężarnych. Jednak stosowany w wysokich dawkach (powyżej 1 g na 1 kg masy ciała) może wywoływać skutki uboczne takie jak ból głowy, nudności i wymioty. Tak duże dawki nie są jednak dodawane do żywności, nie ma więc zagrożenia.
Glicerol – właściwości fizykochemiczne
Glicerol posiada pH na poziomie 5-7, a temperatura jego topnienia i krzepnięcia wynosi -10 stopni C. Temperatura wrzenia wynosi 100-130 stopni C. Jest związkiem dobrze rozpuszczalnym w wodzie, alkoholu oraz glikolu propylenowym, wykazując przy tym dobre właściwości palne. Jego masa molowa to 92,09 g/mol.
Otrzymywanie glicerolu
Glicerol na skalę masową pozyskuje się przeważnie z surowców roślinnych. Znajduje się w niektórych owocach, oleju palmowym oraz oleju kokosowym. Wskutek fermentacji można go znaleźć w winach i piwach. Współcześnie korzystnym zjawiskiem jest produkcja biodiesla z olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych na drodze transestryfikacji, czego odpadem jest właśnie glicerol.
Zastosowanie glicerolu
Glicerol ma wiele zastosowań. Wykorzystuje się go do produkcji m.in.:
- materiałów wybuchowych;
- skór w garbarstwie;
- barwników;
- żelów poliakrylamidowych niezbędnych do przeprowadzania elektroforezy;
- pasz dla zwierząt, głównie bydła;
- płynów do szyb;
- emalii samochodowych;
- gum i żywic;
- płynów hamulcowych i chłodniczych;
- płynów do e-papierosów.
Gliceryna jest popularnym konserwantem żywności, oznaczanym na etykietach skrótem E422. Dzięki swoim właściwościom wiązania wody zmniejsza wzrost chorobotwórczych drobnoustrojów, wydłużając przydatność produktów spożywczych. Dodatkowo wyróżnia się słodkim smakiem, jest więc lubianą substancją słodzącą.
Glicerol w kosmetykach
Glicerol powszechnie wykorzystywany jest w przemyśle kosmetycznym, np. do produkcji kremów, pomadek, szminek i innych produktów kosmetycznych. Wykazuje bowiem właściwości nawilżające skórę i okluzyjne. Wzmacnia barierę ochronną i zapobiega utracie wody z naskórka. Jest szczególnie często dodawany do produktów pielęgnacyjnych przeznaczonych do cery suchej, cery wrażliwej, cery odwodnionej i cery dojrzałej. Zatem chociaż należy on do związków alkoholowych, z całą pewnością nie wysusza skóry – jest składnikiem pożądanym i bardzo korzystnie działającym. Dużą zaletą jest również fakt, że dodatek glicerolu do kosmetyku wydłuża jego czas przydatności do użycia.
Glicerol wykazuje właściwości terapeutyczne. Ostatnimi czasy udowodniono, że łagodzi podrażnienia skóry i zmniejsza uczucie jej ściągania czy pieczenia. Dlatego jest cenionym składnikiem kremów i maści do skóry atopowej i skóry alergicznej. Można je stosować również w przypadku niemowląt, np. przy pieluszkowym zapaleniu skóry czy odparzeniach.
Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalnyCzarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Parzuchowski P., Glicerol i cykliczne węglany jako monomery w syntezie polimerów silnie rozgałęzionych i sieci polimerowych, Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej, 2010.
- Preś J., Bodarski R., Nicpoń J., Orda J., Kupczyński R., Glicerol – zastosowanie w profilaktyce i żywieniu przeżuwaczy, Medycyna Weterynaryjna, 66/2010.
- Kośmider A., Czaczyk K., Perspektywy wykorzystania glicerolu w procesach biotechnologicznych, Postępy Mikrobiologii, 4/2009.
Zostaw komentarz