Zaburzenia integracji sensorycznej

Zaburzenia integracji sensorycznej są ostatnimi laty coraz częściej obserwowane u dzieci. Integracja sensoryczna opiera się m.in. na plastycznej zdolności układu nerwowego do zmian. Wzrost i rozszerzanie się połączeń neuronalnych jest podstawowym mechanizmem każdego uczenia się i przystosowywania. Efektem nieprawidłowości w tym aspekcie jest błędne przetwarzanie bodźców sensorycznych.

Zaburzenia integracji sensorycznej – rodzaje i objawy

W zależności od rodzaju zaburzeń integracji sensorycznej obraz kliniczny problemu może być różny. Podstawowe typy takich zaburzeń:

• nadmierna wrażliwość na bodźce sensoryczne – nieadekwatna reakcja emocjonalna i ruchowa na bodziec sensoryczny, co prowadzi do rozdrażnienia, pobudzenia, agresywnych zachowań oraz problemów z koncentracją uwagi. Pojawia się zjawisko tzw. obronności dotykowej, podczas której dziecko unika np. zbyt ciasnych, szorstkich ubrań, jedzenia określonych pokarmów, mycia twarzy, głowy, obcinania paznokci;
• niedostateczna wrażliwość na bodźce sensoryczne – układ nerwowy ma trudności z rejestracją lub rozpoznawaniem informacji zmysłowych, w efekcie czego dziecko ciągle aktywnie poszukuje niezbędnych wrażeń sensorycznych. Mogą pojawiać się: opóźniony rozwój ruchowy, niezgrabność ruchowa, nadmierna aktywność ruchowa, trudności w nauce czytania, pisania, opóźniony rozwój mowy;
• obniżone umiejętności ruchowe – zaburzenie planowania oraz wykonywania nowych czynności ruchowych (dyspraksja). Dziecko przejawia trudności w zakresie dużej i małej motoryki, jest niezdarne, poruszając się, potrąca przedmioty i osoby, ma tendencję do przewracania się i potykania.

Obraz kliniczny może różnić się nawet w tej samej grupie zaburzeń, ponieważ mogą one dotyczyć różnych zmysłów. Przykładowo dzieci z niedostateczną wrażliwością na bodźce sensoryczne mogą zmagać się z problemami zmysłu dotyku, co objawia się głównie zaburzeniami orientacji przestrzennej, brakiem umiejętności rozróżniania trzymanego w dłoni przedmiotu przy zamkniętych oczach czy trudnościami w nauce. Z kolei te same dzieci, jednak z problemem dotyczącym narządu wzroku, zmagają się z obniżonym napięciem mięśniowym, brakiem prawidłowej asekuracji podczas upadków czy myleniem strony lewej z prawą.

Zaburzenia integracji sensorycznej – przyczyny

Zaburzenia integracji sensorycznej wynikają z zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Pojawiają się, gdy układ nerwowy niewłaściwie odbiera i organizuje bodźce sensoryczne w obrębie ośrodkowego układu nerwowego oraz nieprawidłowo na nie reaguje. Należy zawsze pamiętać, że dysfunkcje te nie wynikają z uszkodzenia narządów zmysłów. Wiążą się raczej z nieprawidłowym przetwarzaniem bodźców sensorycznych.

Przyczyny zaburzeń integracji sensorycznej nie są znane. Udało się jednak wyszczególnić czynniki ryzyka predysponujące dziecko do rozwoju takich zaburzeń. Są to przede wszystkim:

• narażenie kobiety ciężarnej na substancje toksyczne dla płodu, w tym palenie papierosów i picie alkoholu w ciąży;
• niska masa urodzeniowa noworodka;
• przedwczesny poród;
• stres dziecka po jego narodzinach, głownie w konsekwencji cięcia cesarskiego;
• żółtaczka;
• długotrwała hospitalizacja;
• brak kangurowania po narodzinach i odpowiedniego kontaktu z matką.

Wykazano jednak, że zaburzenia integracji sensorycznej mogą niekiedy mieć podłoże genetyczne lub nawet dziedziczne.

Integracja Sensoryczna – fizjoterapia

Integracja Sensoryczna (SI) jest jedną z najpopularniejszych form pracy z dziećmi w przebiegu fizjoterapii dziecięcej. Dokładną i efektywną terapię może prowadzić wyłącznie certyfikowany terapeuta metody Integracji Sensorycznej. Obecnie warunkiem uzyskania takiego tytułu jest odbycie 2-stopniowego kursu z zakresu tej dziedziny. Cały proces terapeutyczny zawsze dobierany jest indywidualnie do potrzeb dziecka, a więc do rodzaju zaburzeń i ich dokładnego przebiegu. Przeważnie terapeuta pracuje na następujących płaszczyznach fizjologicznych:

• rozwój motoryki dużej i małej;
• integracja wzrokowo-ruchowa;
• kontrola nerwowo-mięśniowa;
• reakcje na stymulację sensoryczną;
• koordynacja obustronna;
• planowanie motoryczne.

Może stosować techniki i ćwiczenia wyciszające układ nerwowy lub go stymulujące, jak również czuwa nad tym, aby rozwój psychomotoryczny młodego pacjenta przebiegał prawidłowo. Terapię należy wdrożyć jak najszybciej po zaobserwowaniu niepokojących objawów. Szacuje się, że optymalnym, najwcześniejszym wiekiem jest 4. rok życia.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Cichorz-Sadowska J., Zrozumieć dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej, Sztuka Leczenia, 2/2007.
2. Wiśniewska M., Diagnostyka zaburzeń procesów integracji sensorycznej u małych dzieci, Pediatria Polska, 3/2012.
3. Kołat N., Zaburzenia przetwarzania sensorycznego u dzieci – diagnostyka i postępowanie, Nowa Pediatria, 3/2014.
4. Wenczyński B. Zaburzenia integracji sensorycznej oraz ich oddziaływanie na rozwój dziecka w wieku przedszkolnym – w oparciu o teorię i praktykę pedagogiczną. Kraków 2019.