Koniczyna łąkowa

Aktualizacja: 5 kwietnia 2024

Koniczyna łąkowa (łac. Trifolium pratense) to gatunek roślin z rodziny bobowatych. Jej naturalne stanowiska obejmują tereny całej Europy oraz środkową Azję i północną Afrykę. Jest popularną rośliną pastewną, jadalną, a nawet wykorzystywaną w medycynie alternatywnej (w ziołolecznictwie).

Koniczyna łąkowa – charakterystyka

Koniczyna łąkowa (czerwona) i biała to obok lucerny najbardziej popularne w Polsce rośliny bobowate drobnonasienne. Koniczynę zalicza się do roślin podatnych na suszę, o dużych wymaganiach wodnych. Największe zapotrzebowanie tego gatunku na wodę przypada na okres od drugiej
dekady maja do końca sierpnia. Wysokie plony i prawidłowy rozwój koniczyny łąkowej uzyskuje się warunkach opadów rocznych zbliżonych do 500-600 mm, gdy co najmniej 350–400 mm opadów przypadło na okres wegetacyjny. Rejony górskie i nadmorskie wilgotne, umiarkowanie chłodne i obfitujące w częste i równomierne opady są najlepsze do uprawy koniczyny łąkowej. Naturalne siedliska koniczyny łąkowej to przede wszystkim łąki, rowy, pola, jasne lasy oraz przydroża. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Najodpowiedniejsze są żyzne gleby, zwięzłe i średnio zwięzłe, zasobne w wapń, o odczynie obojętnym (pH 6,5-7).

Koniczyna łąkowa – opis

Koniczyna łąkowa posiada 3-płatkowe niewielkie listki o jajowatym lub eliptycznym kształcie. Sporadycznie spotkać można listki 4-płatkowe, co uznawane jest za symbol szczęścia. Kwiaty są motylkowate, w jasnym odcieniu purpury. Roślina osiąga wysokość maksymalnie do 50 cm, natomiast jej palowy korzeń sięga nawet do 1,5 metra.

Koniczyna łąkowa jako roślina pastewna

Koniczyna łąkowa jest popularną i cenioną rośliną pastewną, bogatą w składniki mineralne oraz w białko odpowiednio uprawiana może zawierać nawet do 25% białka w swoim składzie. Jej ogromną zaletą jest prostota w uprawie. Nie wymaga szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych i jest przy tym odporna na wiele czynników atmosferycznych. Spożywana jest przede wszystkim przez zwierzęta hodowlane: krowy, konie, kozy i owce, ale także króliki, a nawet kury. Koniczyna łąkowa została zawarta w rejestrze roślin rolniczych skonstruowanym przez Unię Europejską. Ciekawostką jest natomiast, że uprawia się ją już od XI wieku. Warto wiedzieć, że jadalne są wszystkie części koniczyny łąkowej – nawet korzenie (po uprzednim ugotowaniu).

Koniczyna łąkowa w ziołolecznictwie

Konieczna łąkowa jest skarbnicą glikozydów oraz flawonoidów. Zawiera również składniki mineralne oraz wspomniane wcześniej białko wraz z szeregiem aminokwasów. Dawniej powszechnie stosowano ją jako środek moczopędny i wykrztuśny. Działa przeciwskurczowo, uspokajająco, tonizująco, przeciwbólowo oraz przeciwzapalnie. Stanowi tradycyjny zioło, stosowane przez kobiety w okresie menopauzy. W celach leczniczych i kosmetycznych stosuje się głównie jej kwiaty. Mają one bardzo bogaty skład, obejmujący wysokie ilości witamin A, witamin z grupy B, witaminy C, witaminy E, a także mikroelementy kluczowe dla funkcjonowania organizmu. Do podstawowych można zaliczyć: wapń, potas, magnez, żelazo, selen, chrom, fosfor. Co więcej, koniczyna zawiera też barwniki antocyjanowe i fenolokwasy, jak również (w mniejszych ilościach) olejki eteryczne i garbniki.

Ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne można ją stosować w reumatyzmie oraz przy infekcjach. Napar z kwiatów poprawia apetyt, łagodzi zaparcia oraz reguluje trawienie. Udowodniono, że koniczyna łąkowa oczyszcza organizm z toksyn, co bezpośrednio wpływa na poziom energii, lepsze samopoczucie oraz poprawę kondycji skóry. Można stosować ją bezpośrednio na skórę w formie okładów. Wówczas łagodzi stany zapalne w przebiegu przewlekłych dermatoz.

Napar z koniczyny łąkowej

Ziele koniczyny łąkowej kupić można w każdym sklepie zielarskim oraz ze zdrową żywnością. Sprzedawane jest także w licznych sklepach internetowych z suplementami żywności. Alternatywą jest samodzielne zebranie kwiatów oraz ususzenie ich. Jedną łyżkę suszu zalewa się szklanką wrzącej wody, a następnie odstawia na około 15-20 minut, najlepiej pod przykryciem. Po przecedzeniu napar nadaje się do bezpośredniego spożycia. Można go pić maksymalnie dwa razy dziennie przez okres nie dłuższy niż 2 tygodnie.

Koniczyna łąkowa – przeciwwskazania

Koniczyna łąkowa nie przez każdego może być stosowana. Podstawowym przeciwwskazaniem jest ciąża i okres karmienia piersią, a także poważne zaburzenia gospodarki hormonalnej. Jako że obniża krzepliwość krwi, nie powinna być stosowana w połączeniu z lekami o tym samym działaniu. Poza tym uznawana jest za bezpieczną w stosowaniu.

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Metodyka integrowanej ochrony koniczyn dla doradców, Poznań 2016.
2. Maciejewska M., Zgórka G., Rodzaj trifolium (koniczyna) jako nowe źródło fitoskładników o antybiodegeneracyjnych właściwościach, Problemy Nauk Biologicznych, 3/2018.
3. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.