Laktacja

Aktualizacja: 14 października 2023

Laktacja to fizjologiczny, całkowicie naturalny proces polegający na wydzielaniu przez gruczoły mlekowe w piersiach mleka. Następuje to pod koniec ciąży i trwa tak długo, jak długo kobieta karmi piersią. Uważa się, że kobieta powinna karmić wyłącznie piersią do 6. miesiąca życia dziecka, zaś do 2. roku życia karmienie piersią powinno być łączone z rozszerzaniem diety.

Znaczenie prawidłowej laktacji

Ciąża to doskonały moment do promocji karmienia piersią. Na tym etapie warto omówić zalety karmienia piersią, skład mleka kobiecego, korzyści zdrowotne dla matki i dziecka, wynikające z karmienia naturalnego. Prawidłowo przebiegająca laktacja umożliwia pełnojakościowe karmienie dziecka piersią (mlekiem naturalnym), czego największymi zaletami są:

• znaczne wzmacnianie odporności dziecka i ochrona przed chorobami infekcyjnymi;
• zmniejszanie ryzyka chorób cywilizacyjnych w późniejszym wieku (np. choroby wieńcowej, zawałów serca, alergii, cukrzycy);
• obniżenie ryzyka rozwoju wad zgryzu i wad mowy;
• wspieranie kształtowania się narządów zmysłu;
• wzmacnianie więzi między matką a dzieckiem, zapewnianie dziecku poczucia bezpieczeństwa;
• przyspieszenie obkurczania szyjki macicy po porodzie i zmniejszanie ryzyka krwawień poporodowych;
• szybszy powrót do masy ciała sprzed ciąży;
• obniżenie ryzyka osteoporozy po menopauzie.

I wiele więcej. Korzyści dotyczą zarówno matki, jak i dziecka. Warto pamiętać, że mleko naturalne zawsze będzie wielokrotnie lepsze pod względem składu i działania na organizm niemowlęcia, niż najlepiej przygotowane mleko modyfikowane. Karmienie mlekiem modyfikowanym powinno być ostatecznością w sytuacjach, w których kobieta nie może karmić piersią.

Laktacja – co to jest?

Laktacja jest procesem fizjologicznym, w przebiegu którego dochodzi do wytwarzania i wydzielania mleka. Stanowi integralną część cyklu rozrodczego, jak również naturalną konsekwencję ciąży i porodu. Pojawia się u każdej rodzącej kobiety, jednak utrzymuje wyłącznie wtedy, gdy mleko jest potrzebne, a gruczoł sutkowy jest stymulowany do jego wytwarzania. Jak zatem przebiega sam mechanizm laktacji?

Dziecko podczas ssania piersi masuje językiem brodawki sutkowe i tym samym podrażnia zakończenia nerwów czuciowych tutaj zlokalizowanych. Bodźce są automatycznie przekazywane do przysadki mózgowej kobiety, a ta zaś uwalnia prolaktynę – hormon odpowiadający za produkcje pokarmu w pęcherzykach mlecznych. Im częściej kobieta karmi piersią, tym większy jest poziom prolaktyny i więcej wytwarzanego pokarmu. Należy wspomnieć, że w odpowiedzi na ssanie dochodzi także do uwalniania oksytocyny. Hormon ten obkurcza komórki otaczające pęcherzyki mleczne i wypompowuje z nich pokarm do przewodów mlecznych. Jest on następnie transportowany w kierunku brodawki i jamy ustnej dziecka.

Co hamuje laktację?

Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na laktację hamującą. Takim czynnikiem fizjologicznym jest zmniejszenie częstotliwości karmień piersią lub całkowite zaprzestanie tej czynności. Laktacja może być obniżona także wskutek:

• przyjmowania niektórych leków, np. zawierających bromokryptynę, furosemid czy estrogeny;
• palenia papierosów;
• silnego stresu lub przemęczenia;
• problemów leżących po stronie noworodka, np. skróconego wędzidełka;
• trudnego porodu;
• unikania przystawiania dziecka do piersi w ciągu pierwszych 2 godzin po zakończeniu akcji porodowej;
• nieprawidłowego przystawiania dziecka do piersi.

Dlatego tak ważny jest zdrowy tryb życia kobiety oraz właściwa edukacja w zakresie karmienia piersią. Taki instruktaż przeprowadzają położne – warto zatem uczęszczać na zajęcia do szkoły rodzenia jeszcze na etapie ciąży lub przynajmniej raz osobiście spotkać się z położną celem pozyskania istotnych informacji na temat laktacji, przewijania dziecka czy podnoszenia go.

Co pobudza laktację?

Istnieją także czynniki pobudzające laktację. Poza częstym przystawianiem dziecka do piersi we właściwy sposób są to:

• słód jęczmienny i zawarty w nim beta-glukan;
• kozieradka;
• mniszek lekarski;
• czarnuszka siewna i olej z nasion czarnuszki siewnej;
• ostropest plamisty.

Zioła przeważnie przyjmuje się w formie naparów ziołowych lub suplementów diety, jednak zawsze po konsultacji z lekarzem.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kołacz-Kordzińska Z., Początki karmienia piersią. Jak dobrze zacząć?, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2018.
2. Poradnik karmienia piersią według zaleceń Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Warszawa 2021.
3. Łodykowska E., Bieńkowska S., Poradnik laktacyjny, Warszawa.
4. Wybraniec E., Laktacja – problemy laktacyjne, karmienie naturalne.