Osobowość narcystyczna

Aktualizacja: 14 października 2023

Osobowość narcystyczna to jedno z częściej występujących zaburzeń osobowości. Obejmuje wszechobecny wzorzec wielkości, stałą potrzebę podziwu i brak empatii. Problem wymaga leczenia psychoterapeutycznego, ponieważ w dużym stopniu negatywnie przekłada się na relacje z innymi osobami, wręcz uniemożliwiając stworzenie zdrowego związku partnerskiego.

Osobowość narcystyczna – przyczyny

Przyczyny osobowości narcystycznej wciąż nie zostały poznane, choć istnieje wiele teorii na ten temat. Najpopularniejszą jest łączenie czynników genetycznych ze środowiskowymi, do których zalicza się doświadczenia z dzieciństwa, głównie:

• nadmierna krytyka lub adoracja ze strony rodziców;
• przenoszenie przez rodziców własnych celów i ambicji na dziecko. Zwłaszcza stawianie przed nim wysokich wymagań, oczekiwanie zachowań innych, niż tych typowych dla danego dziecka;
• pozbawienie dziecka ciepła i empatii.

Są to jednak bardziej czynniki ryzyka niż przyczyny, jako że u niektórych osób na nie narażonych dojdzie do rozwoju osobowości narcystycznej, u innych zaś – nie.

Osobowość narcystyczna – objawy

Narcystyczne zaburzenie osobowości to utrwalony wzorzec zachowań i reakcji emocjonalnych wiążący się z poczuciem wyższości (widocznym w fantazjach bądź w zachowaniu), potrzebą bycia podziwianym przez innych i brakiem empatii. Objawy te pojawiają się we wczesnej dorosłości. Ujawniające w różnych kontekstach, na co wskazuje co najmniej 5 z poniższych kryteriów diagnostycznych:

• wielkościowe przekonania na swój temat (wyolbrzymianie swoich osiągnięć i talentów, oczekiwanie uznania własnej wyższości, potrzeba bycia traktowanym lepiej niż inni ludzie);
• fantazje o nieograniczonym własnym powodzeniu, mocy, wybitnych zdolnościach, urodzie, doskonałości czy miłości idealnej;
• przekonanie o własnej wyjątkowości i niepowtarzalności, którą mogą zrozumieć ludzie o wysokim statusie społecznym;
• wymóg przesadnego podziwu;
• poczucie posiadania specjalnych uprawnień, tzn. bezpodstawne oczekiwanie szczególnie przychylnego traktowania lub automatycznego podporządkowania się innych swoim oczekiwaniom;
• wykorzystywanie innych osób do osiągnięcia własnych celów;
• brak empatii, niechętne rozpoznawanie cudzych uczuć;
• częsta zazdrość lub poczucie, że inne osoby ją wykazują;
• arogancja i wyniosłość w zachowaniu.

Obraz kliniczny przy osobowości narcystycznej jest niezwykle rozbudowany, jednak centrum życia takiej osoby jest ona sama. Bardzo trudne są związki partnerskie lub małżeńskie z taką osobą. Początkowo jest ona urzekająca, uwodzicielska i spełnia wszystkie oczekiwania partnera, jednak gdy tylko poczuje się pewniej, pokazuje prawdziwe oblicze. Osoba z osobowością narcystyczną ma dobrze rozwiniętą umiejętność manipulowania innymi, dlatego nierzadko przyczyny wszelkich problemów zrzuca na partnera.

Depresja narcystyczna

Gdy osoba z narcystycznym zaburzeniem osobowości konfrontuje się ze swoimi niedoskonałościami, wadami, cechami ocenianymi przez siebie lub innych negatywnie – w jej przeczuciach wali się cały świat. Takie osoby doświadczają wówczas silnego przygnębienia i obniżenia nastroju, a w skrajnych przypadkach może dojść do tak zwanej depresji narcystycznej.

Osobowość narcystyczna – leczenie

Praktycznie nie zdarza się, aby człowiek z osobowością narcystyczną pomógł sam sobie. Konieczna jest profesjonalna psychoterapia, przy czym rekomenduje się terapię psychodynamiczną oraz psychoanalityczną, prowadzoną w trybie indywidualnym. Podczas niej pacjent ma szansę zrozumieć, że jego zachowanie jest niewłaściwe, a następnie wypracować w sobie zdrowe i społecznie akceptowalne wzorce zachowań. Taka terapia może trwać jednak wiele miesięcy i lat. Im wcześniej zostanie zdiagnozowana i zacznie się jej leczenie, tym szybciej widoczne są jej efekty.

Co istotne, człowiek z osobowością narcystyczną musi sam chcieć podjąć terapię. Powinien zauważyć, że jego zachowania negatywnie rzutują na wiele aspektów jego życia i zrozumieć, że konieczne jest leczenie. Tylko własna motywacja może przynieść oczekiwane, trwałe efekty.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Cierpiałkowska L., Soroko E., Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014.
2. Wenta A., Łątkowska N., Osobowość narcystyczna i psychopatyczna jako przejawy psychopatologii społecznej, Miscellanea Anthropologica et Sociologica, 18/2017.
3. Maciantowicz O., Regulacja gniewu w narcyzmie wielkościowym i wrażliwym: rola neurotyczności, Warszawa 2019.