Podwyższona temperatura ciała

Aktualizacja: 23 sierpnia 2023

Podwyższona temperatura ciała może mieć wiele przyczyn, wszystko zależy od jej zaawansowania. Niekiedy ma podłoże fizjologiczne, np. podczas owulacji czy po aktywności fizycznej, są to jednak zmiany nieznaczne. Wyższy wzrost temperatury ciała zawsze ma podłoże patologiczne.

Prawidłowa temperatura ciała

Dzięki fizjologicznym mechanizmom termoregulacji temperatura ciała człowieka jest stała i utrzymywana na tym samym poziomie niezależnie od warunków pogodowych panujących za oknem czy od przebywania w skrajnych strefach klimatycznych. Przyjęło się, że optymalnie powinna wynosić 36,6 stopni C, jednak w rzeczywistości normalnym przedziałem jest 36,2-37 stopni C.

Temperatura jest stabilizowana dzięki pracy przedniego podwzgórza, gdzie zakodowana jest specyficzna jej wartość. Sensory skóry reagują na obniżenie temperatury (poniżej 34 stopni C) z kolei sensory przedniego podwzgórza reagują na podwyższenie temperatury (powyżej 37 stopni C). Przekroczenie tych wartości powoduje generację impulsów odbieranych przez podwzgórze. Pojawiają się naturalne reakcje organizmu, nazywane mechanizmami termoregulacji. Zaliczamy do nich przede wszystkim:

• dreszcze i drżenia mięśniowe;
• wzrost syntezy noradrenaliny z zakończeń neuronów zwojowych;
• przyspieszenie metabolizmu komórek mięśni szkieletowych i komórek tkanki tłuszczowej;
• zwężanie lub rozszerzanie naczyń krwionośnych;
• zmiana metabolizmu glukozy w wątrobie;
• tzw. gęsia skórka.

Dzięki temu w wielu przypadkach organizm jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z wahaniami temperatury ciała.

Jak mierzyć temperaturę ciała?

Temperaturę ciała można zmierzyć za pomocą termometru, przy czym coraz większą popularnością cieszą się modele bezdotykowe. Głównie ze względu na higienę, a także szybkość uzyskania wyników. W przypadku termometrów dotykowych, temperaturę można zmierzyć:

• w przewodzie słuchowym;
• w ustach – należy przy tym zaczekać pół godziny od momentu ostatniego posiłku czy napoju;
• w odbycie – zwykle u małych dzieci;
• na czole;
• pod pachą – pomiar nieco mniej dokładny, ale najwygodniejszy.

Pomiary temperatury mierzonej pod pachą, choć wykonywane są najczęściej, uchodzą za mało dokładne. Warto również pamiętać, że temperatura mierzona w jamie ustnej jest mniejsza o 0,5-0,6 stopnia C od temperatury mierzonej w kanale odbytnicy.

Podwyższona temperatura ciała

Podwyższona temperatura ciała może być następująca:

• 37,1-38 stopni C – stan podgorączkowy;
• 38,1-38,5 stopni C – gorączka nieznaczna;
• 38,6-39,5 – gorączka znaczna;
• 39,6-40,5 – gorączka wysoka;
• powyżej 40,6 – gorączka nadmierna, zagrażająca życiu.

W praktyce poważnym stanem jest już gorączka wysoka, ponieważ jej długotrwałe oddziaływanie na organizm może m.in. uszkadzać delikatną tkankę mózgową, podatną na działanie tak wysokich temperatur.

Podwyższona temperatura ciała – przyczyny

Podwyższona temperatura ciała może mieć wiele przyczyn. Gorączka i stany podgorączkowe najczęściej wynikają z:

• nowotworów;
• zaostrzenia chorób przewlekłych, np. chorób autoimmunologicznych takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy;
• infekcji bakteryjnych, infekcji grzybiczych, infekcji wirusowych lub infekcji pasożytniczych.

Zdecydowanie najczęściej doświadczamy gorączki w przebiegu grypy, czyli infekcji wirusowej, której częstotliwość wzrasta zwłaszcza w okresie jesiennym oraz wczesnowiosennym. Wahania temperatury ciała mogą wynikać również z fizjologicznych mechanizmów, są one jednak niewielkie. Przykładowo w przebiegu owulacji obserwuje się fizjologiczny wzrost podstawowej temperatury ciała kobiety o 0,2 – 0,5 stopnia C. Delikatny wzrost temperatury ciała pojawi się także w ciąży, co jest konsekwencją nagłych zmian hormonalnych.

Podwyższona temperatura ciała – leczenie

Podwyższona temperatura ciała w odpowiedzi na infekcje działa korzystnie, ponieważ zwiększa efektywność makrofagów i neutrofilów w zwalczaniu bakterii, jednocześnie upośledzając mechanizmy namnażania mikroorganizmów. Dzięki temu układ immunologiczny gospodarza jest w stanie efektywnie zwalczać chorobotwórcze patogeny. Można podsumować, że gorączka chroni przed dalszym rozwojem choroby i jest jednym z mechanizmów termoregulacji. Nie należy więc jej zwalczać, jeśli nie przekracza 39 stopni C. Najlepiej w tym czasie zadbać o odpoczynek, bardzo wysokie nawodnienie organizmu, przyjmowanie elektrolitów i zbilansowaną, lekkostrawną dietę. Warto pamiętać, że najlepszym lekarstwem jest sen. Można wspierać organizm również domowymi metodami, takimi jak: miód, czosnek, cebula, kurkuma z mlekiem czy propolis. Warto w tym czasie przyjmować wysoką dawkę witaminy C, np. w postaci aceroli.

Zobacz również: Domowe sposoby na obniżenie gorączki.

Gorączkę zbija się dopiero wtedy, gdy trwa nieprzerwanie 2-3 dni, gdy jej poziom przekracza 39 stopni C, a także u osób z grup ryzyka – kobiet ciężarnych, seniorów, osób przewlekle chorych oraz dzieci. Można spróbować domowych sposobów, np. zimnych okładów lub kąpieli w wodzie o temperaturze 1 stopnień C niższej niż aktualna temperatura ciała, jak również można sięgnąć po apteczne preparaty i leki.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kucharz E., Diagnostyka różnicowa stanów gorączkowych, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 56/2010.
2. Piotrowski J., Jędrzejewski T., Pawlikowska M., (i inni), Znaczenie gorączki i endogennej antypirezy, perspektywa wykorzystania inhibitorów rozpuszczalnej hydrolazy epoksydowej w farmakologii przeciwgorączkowej, Problemy Nauk Biologicznych, 2/2017.
3. Marciniak U., Jak uniknąć błędów w zwalczaniu gorączki?, Velamed, Lublin.
4. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.