Stomia

Aktualizacja: 9 maja 2023

Zgodnie z definicją, stomia stanowi operacyjnie wytworzone połączenie między przewodem pokarmowym (jelitem cienkim / jelitem grubym) lub układem moczowym, a skórą na brzuchu. Wykonywana jest operacyjnie w sytuacjach, gdy odprowadzanie moczu lub kału w fizjologiczny sposób nie jest możliwe w związku z uszkodzeniem lub chorobą dróg wyprowadzających. Choć dla wielu pacjentów stomia oznacza wyrok, nic bardziej mylnego. Mając stomię można prowadzić normalne życie, a nawet pozostawać aktywnym fizycznie.

Co to jest stomia?

Stomia zwana jest również przetoką. Stanowi sztucznie wytworzone ujście jelita lub przewodu moczowego, lokalizujące się w obrębie jamy brzusznej. Wyróżniamy wiele rodzajów stomii:

• stałe – definitywne i nieodwracalne, pacjent posiada je do końca życia;
• czasowe – wykonuje się je celem odbarczenia chorej części dróg wyprowadzających, a po wyleczeniu przywracana jest ich ciągłość;
• jednolufowe – pojedyncze, polegające na wyprowadzeniu światła jednego odcinka jelita;
• dwulufowe – podwójne, wyprowadzające fałd całej pętli jelita, przy czym na zewnątrz znajdują się dwa otwory;
• kolostomia – przetoka na jelicie grubym;
• ileostomia – przetoka na jelicie cienkim;
• urostomia – przetoka układu moczowego.

Stomia może również zostać wyprowadzona w dowolnym miejscu na jamie brzusznej, w zależności od tego, w którym momencie kończy się zdrowy odcinek dróg wyprowadzających mocz lub kał. Przykładem jest choćby kolostomia końcowa i pętlowa. Końcowa dotyczy najczęściej okrężnicy esowatej, czyli końcowego odcinka jelita grubego, natomiast pętlowa dotyczy zwykle prawej części okrężnicy poprzecznej.

Jak wyprowadza się stomię?

Sposobów wyprowadzania stomii jest kilka, jednak zawsze operacja przebiega w znieczuleniu ogólnym. Przykładowy przebieg wyłaniania stomii można przedstawić na przypadku kolostomii pętlowej. Na samym początku należy dokładnie zlokalizować miejsce przetoki, czyli odnaleźć prawą część okrężnicy poprzecznej. Następnie, po nacięciu powłok brzucha, pętlę jelita unosi się powyżej poziomu skóry (około 2-3 cm) i wykonuje się nacięcie wzdłużne, otwierające światło jelita, o długości do 7 cm. Brzegi jelita są następnie wywijane i na całym obwodzie przyszywane do skóry szwami pojedynczymi.

Stomia – wskazania

Najważniejszymi wskazaniami do wyłonienia stomii są:

• nowotwór jelita cienkiego lub jelita grubego;
• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• niedrożność mechaniczna jelit;
• zaawansowana choroba uchyłkowa okrężnicy;
• obecność kamieni w moczowodach lub nerkach;
• zwężenie światła przewodów moczowych, np. w związku z radioterapią;
• nowotwór układu moczowego.

I wiele innych. Decyzję o wykonaniu stomii zawsze podejmuje lekarz, gdy nie ma innych możliwości leczenia, w tym zachowawczego.

Jak dbać o stomię?

Bardzo ważna jest pielęgnacja stomii, a dokładniej to  skóry wokół niej. Gdy przylepiec jest odpowiednio dopasowany do wielkości i do kształtu stomii, mamy pewność, że skóra jest odpowiednio zabezpieczona. Pielęgnacji skóry dokonujemy podczas wymiany worków stomijnych. Wystarczy przygotować:

• ciepłą wodę i szare mydło;
• delikatną myjkę;
• nożyczki;
• ręcznik papierowy do osuszania skóry;
• worek na odpadki;
• ostre nożyczki.

Przylepiec należy delikatnie odkleić, a następnie umyć stomię dookoła ciepłą wodą i mydłem. Można delikatnie potrzeć skórę miękką myjką. Po oczyszczeniu całości skórę osuszamy papierowym ręcznikiem. Po całkowitym zdjęciu sprzętu można także umyć się pod prysznicem lub wykąpać się w wannie. Jeśli stomia zostanie dokładnie osuszona, należy ponownie nakleić nowy przylepiec. Wszelkie odpadki umieszczamy w worku i od razu wyrzucamy. Każdorazowo po pielęgnacji stomii należy dokładnie umyć ręce.

Życie ze stomią

Stomia nie wpływa znacząco na jakość życia. Wszelkie niedogodności wynikają głównie z psychiki pacjenta i niepogodzenia się z takimi zmianami we własnym ciele. Mając stomię można bowiem brać prysznic, uczęszczać na basen, być aktywnym fizycznie, uprawiać sporty ekstremalne, a nawet współżyć z partnerem i mieć dzieci. Właśnie dlatego osobom z wyłonioną stomią rekomenduje się współpracę z psychoterapeutą, który pomoże zaadaptować się do nowych okoliczności. Przy stomii nie jest potrzebna również specjalna dieta. Wyjątkiem są pierwsze dni po operacji.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Rother B., Poradnik dla pacjentów – „Stomia – tzw. sztuczny odbyt”, Brzesko 2019.
2. Szczęsny W., Siewkowska M., Dąbrowiecki S., Szmytkowski J., Stomia jelitowa – podział i powikłania, Nursing Topics, 2/2013.
3. Jarosz M., Żywienie chorych ze stomią, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
4. Wallner G., Banasiewicz T., Chirurgia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.