Lobotomia

Aktualizacja: 6 maja 2023

Lobotomia to zabieg neurochirurgiczny, który polega na przecięciu połączeń przedczołowej kory mózgowej z innymi strukturami mózgowia. Jej początek sięga lat 80. XIX wieku, gdy pierwsze zabiegi wykonał Gottlieb Burckhardt. Dawniej była powszechnie stosowana do leczenia rozmaitych problemów natury psychicznej (np. depresji, schizofrenii). Dziś jednak nie znajduje tak szerokiego zastosowania.

Na czym polega lobotomia?

Na przestrzeni lat pojawiało się wiele różnych technik lobotomii. Od umieszczania w mózgu specjalnych narzędzi (tzw. leukotomów) przez wywiercone w kościach czaszki otwory, aż do umieszczania szpiczastych narzędzi na oślep przez górną część oczodołu. Bez względu na sposób przedostania się do kory mózgowej, kluczowe było odnalezienie docelowej lokalizacji. Ingerowano jedynie w korę przedczołową, ponieważ to właśnie tutaj znajdują się ośrodki odpowiedzialne za czynności wyższe, charakterystyczne dla człowieka. Są to m.in. umiejętność logicznego myślenia, odczuwania emocji oraz dostosowywania zachowania do sytuacji. Kora przedczołowa odpowiada również za zapamiętywanie zachowań i ruchów oraz za umiejętność funkcjonowania w społeczeństwie. Dzięki niej każdy człowiek może przewidywać konsekwencje swoich działań i podejmować logiczne decyzje.

Zabieg polegał na przecięciu połączeń kory przedczołowej z pozostałymi strukturami mózgowia, przez co traciła ona zdolność do spełniania swojej podstawowej roli. Współcześnie lobotomii praktycznie się nie wykonuje. Wszystko z tego względu, że wiąże się z poważnym ryzykiem licznych powikłań, których cofnięcie nie jest już możliwe. Jedynie w ostateczności, w ściśle określonych przypadkach można rozważyć wykonanie zabiegu. Zdarza się to jednak skrajnie rzadko.

Lobotomia – wskazania

Współcześnie nie istnieją wskazania do lobotomii. Większość przypadków chorób psychicznych leczy się za pomocą farmakoterapii. Dawniej jednak wskazaniami do wykonania lobotomii były:

• depresja;
• schizofrenia;
• choroba afektywna dwubiegunowa;
• zaburzenia natury seksualnej;
• psychozy;
• nadmierna agresja i nadpobudliwość;
• halucynacje.

Sposobem tym leczono wszelkie zachowania odbiegające od przyjętej ówcześnie normy. Lobotomii poddawano także przestępców, w tym morderców, jednak efekty były odmienne od zamierzonych. Wskutek ingerencji w korę przedczołową pacjenci tracili wszelkie zahamowania, stawali się więc jeszcze bardziej niebezpieczni dla otoczenia niż przed zabiegiem.

Historia lobotomii

Lobotomia ma niezwykle długą i dość ciekawą historię. W ciągu ostatnich wieków zyskała złą sławę i często stanowiła motyw w filmach grozy czy psychologicznych. Dawniej stosowano ją nie tylko do leczenia chorób psychicznych, ale także do likwidowania odmiennych poglądów seksualnych (homoseksualizm, który wówczas uznawany był za patologię). Zdarzały się przypadki, że zabieg wykonywano bez żadnego znieczulenia nawet w pokojach hotelowych. Metoda zaczęła się intensywnie rozwijać dzięki Freemanowi, Wattsowi i Monizowi, którzy w swoim życiu wykonali wiele tysięcy zabiegów lobotomii, z różnymi skutkami.

Na przełomie XIX i XX wieku wskutek lobotomii średnio umierało około 7,5% pacjentów, a wiele osób, które przeżyły te eksperymenty, zmagało się z poważnymi powikłaniami. Najsłynniejszą ofiarą lobotomii była siostra Johna F. Kennedy’ego, Rosemary, która w konsekwencji nieudanej operacji, jaką przeszła mając 23 lata, wykazywała problemy z chodzeniem i mówieniem, stała się też upośledzona umysłowo.

Lobotomia – powikłania

Do najpoważniejszych (i niestety częstych) powikłań lobotomii zalicza się między innymi:

• krwotoczny udar mózgu;
• padaczkę;
• zaburzenia osobowości, w tym utratę osobowości;
• utratę empatii, zahamowań, zdolności samodzielnego funkcjonowania;
• otępienie;
• zaburzenia pamięci;
• nietrzymanie moczu i stolca;
• trudności z pamięcią i koncentracją;
• zachowania agresywne.

I wiele innych. Liczne były przypadki upośledzenia umysłowego, a pacjenci stawali się zależni od swoich opiekunów.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Fuller G., Lindsay K., Bone I., Neurologia i neurochirurgia, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2013.
2. Kenneth O., Sandlund M., Lobotomy at a state mental hospital in Sweden. A survey of patients operated on during the period, Nordic Journal of Psychiatry, 5/2007.
3. Lass P., Sławek J., Sitek E., Egas Moniz: geniusz, pechowiec czy pomyłka Komitetu Noblowskiego?, Neurologia i Neurochirurgia Polska, 1/2012.