Osteopenia

Osteopenia to stan obniżenia gęstości mineralnej kości o 2% poniżej masy szczytowej, prawidłowej dla osób w danym wieku. W wielu przypadkach pojawia się przed osteoporozą, którą definiuje się jako znaczne obniżenie gęstości mineralnej kości, prowadzące do patologicznych złamań nawet podczas niewielkich urazów. Diagnostyką i leczeniem osteopenii zajmuje się lekarz ortopeda, a także dietetyk. Problem częściej dotyczy kobiet.

Osteopenia – przyczyny

W medycynie wyróżnia się 4 postacie dolegliwości:

• osteoporozę prawdziwą – łamliwość kości jest tak wysoka, że normalna aktywność fizyczna powoduje ból lub wywołuje złamania, głównie kręgosłupa;
• fizjologiczną osteopenię – zmniejszona odporność mechaniczna kości wynika z małej aktywności fizycznej i obniżonej siły mięśniowej, a złamania występują w przypadku dużego urazu;
• prawdziwą osteoporozę w połączeniu z fizjologiczną osteopenią;
• osteopenię przejściową – jako konsekwencja ograniczenia ruchu po poważnych urazach lub chorobach.

Istnieje wiele czynników i chorób, które zwiększają ryzyko wystąpienia osteopenii. Są to między innymi:

• choroby endokrynologiczne, takie jak niedobór estrogenów, pierwotna nadczynność przytarczyc, cukrzyca, nadczynność tarczycy czy choroba Gravesa-Basedowa;
• choroby przewodu pokarmowego, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub zespoły złego wchłaniania;
• stosowanie glikokortykoidów;
• niedobory pokarmowe, zwłaszcza niedobór witaminy C, wapnia i witaminy D3;
• choroby tkanki łącznej, w tym reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa czy toczeń rumieniowaty układowy;
• wrodzone defekty metaboliczne, w tym zespół Wilsona czy homocystynuria;
• choroby nowotworowe, zwłaszcza białaczka, szpiczak mnogi i chłoniaki;
• przewlekła niewydolność nerek;
• jadłowstręt psychiczny.

Najczęściej osteopenia pojawia się u osób starszych oraz u kobiet po menopauzie. Jej ryzyko jest znaczne również przy przewlekłym stosowaniu nieodpowiedniej diety, ubogiej w składniki odżywcze niezbędne do zachowania właściwej kondycji kości.

Osteopenia – objawy

Bardzo często osteopenia przebiega bez konkretnych objawów. Dopiero gdy utrata gęstości kości jest znaczna, pojawiają się pierwsze dolegliwości. W niektórych przypadkach, przy osteopenii zaobserwować można jednak objawy zwiastujące, takie jak bóle kręgosłupa, zaburzenia chodu czy wzmożoną męczliwość.

Diagnostyka osteopenii

Rozpoznanie osteopenii odbywa się za pomocą badania zwanego densytometrią. Umożliwia ono wczesne wykrycie ubytku masy kostnej i ocenia jej gęstość. Źródłem promieniowania jest lampa rentgenowska, która wykorzystuje pomiary całego ciała lub pomiary tzw. „miejsc zainteresowania”, do których zaliczamy kręgosłup lędźwiowy w projekcji bocznej, przedramię, bliższą część kości udowej w 3 regionach oraz kość piętową. Uzupełnieniem diagnostyki jest badanie krwi, zwłaszcza pod kątem poziomu hormonów, wapnia, witaminy D3 i fosforu.

Osteopenia – leczenie

Przy osteopenii ryzyko złamań jest niewielkie, wzrasta ono dopiero w sytuacji przekształcenia się osteopenii w osteoporozę. Postępowanie lecznicze obejmuje więc 2 ważne składowe: dietę i aktywność fizyczną. Dietę najlepiej ustalić wspólnie z dietetykiem klinicznym. Powinna być bogata w produkty zawierające:

• wapń – nabiał, jaja, nasiona roślin strączkowych, orzechy, fasola, jarmuż, sezam, tofu;
• witaminę C – acerola, owoce dzikiej róży, czarna porzeczka, truskawki, maliny, papryka, natka pietruszki;
• fosfor – ryby, mleko, sery, jajka, kasze.

Warto dodatkowo suplementować kolagen i kwas hialuronowy, a także witaminę D. Należy ograniczyć spożycie kofeiny oraz zrezygnować z palenia papierosów.

Regularna aktywność fizyczna powinna opierać się głównie na ćwiczeniach wytrzymałościowych i wzmacniających, poprawiających ogólną kondycję i siłę mięśni. Dzięki temu ryzyko uszkodzeń kości będzie znacznie mniejsze. Początkowo warto skonsultować się z fizjoterapeutą, który dobierze optymalny plan terapeutyczny do możliwości pacjenta.

Jeśli osteopenia intensywnie się nasila i znajduje się na granicy z osteoporozą, lekarz przepisuje bisfosfoniany, czyli leki hamujące resorpcję kości.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Freeman R., Strategie lecznicze w przypadku osteoporozy i osteopenii, Ginekologia po Dyplomie, 1/2011.
2. Iwańczak B., Krzesiek E., Iwańczak F., Osteoporoza i osteopenia u dzieci i młodzieży – przyczyny, diagnostyka i leczenie, Adv. Clin. Exp. Med., 13/2004.
3. Marcinkowska-Suchowierska E., Osteoporoza. Diagnostyka, profilaktyka i leczenie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.
4. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.