Odczyn Biernackiego

Aktualizacja: 15 grudnia 2022

Odczyn Biernackiego (OB) to jeden z najczęściej badanych markerów stanu zapalnego, zwłaszcza w przebiegu chorób przewlekłych. Odnosi się do wskaźnika opadania erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Innymi słowy, specjalista na podstawie pobranej próbki krwi bada tempo opadania tych krwinek, aby ustalić czy w organizmie toczy się stan zapalny.

Odczyn Biernackiego (OB) – charakterystyka

Odczyn Biernackiego wyróżnia się bardzo wysoką czułością na toczące się w ustroju pacjenta stany zapalne. Został opracowany już w 1897 roku przez polskiego lekarza – Edmunda Biernackiego. To przesiewowe, nieswoiste badanie umożliwiające wykrywanie i monitorowanie przewlekłych stanów zapalnych organizmu, związanych ze zmianami stężenia białek we krwi. Warto wiedzieć, że na szybkość opadania krwinek czerwonych wpływają m.in. czynniki takie jak stężenie cholesterolu, albumin, lecytyny, fibrynogenu i globulin.

Podczas oceny szybkości opadania krwinek czerwonych wykorzystuje się zjawisko sedymentacji, czyli opadania na dno naczynia substancji o wyższej gęstości względnej zawieszonej w substancji o niższej gęstości względnej. Gęstość erytrocytów wynosi 1,095 kg/l, podczas gdy gęstość osocza – około 1,027 kg/l. Wartości te ulegają zmianie w przebiegu rozmaitych stanów chorobowych, co wywołane jest zmianą wzajemnych proporcji białek surowicy, jak również zmianą w budowie czy kształcie erytrocytów.

OB – normy

Normy mogą różnić się nieco w zależności od laboratorium, dlatego najlepiej kierować się zakresami referencyjnymi ustalonymi przez dane laboratorium. Są one podawane zawsze na wynikach badań pacjenta. Ogólnie przyjęte normy dla OB prezentują się następująco:

• niemowlęta do 6. miesiąca życia: 12-17 mm/h;
• dzieci i młodzież: 3-13 mm/h;
• kobiety do 50. roku życia: 6-12 mm/h;
• kobiety powyżej 50. roku życia: do 30 mm/h;
• mężczyźni do 50. roku życia: 3-8 mm/h;
• mężczyźni powyżej 50. roku życia: do 20 mm/h.

Aby efektywnie ocenić stan zdrowia pacjenta jednocześnie pod uwagę bierze się wyniki innych badań, np. CRP czy morfologii krwi.

Podwyższone OB

Podwyższone OB może wynikać z następujących przyczyn:

• choroby autoimmunologiczne;
• pierwsze 6 tygodni połogu;
• ciąża;
• cukrzyca;
• marskość wątroby;
• martwica tkanek;
• infekcje i stany zapalne w organizmie;
• sepsa;
• nowotwory;
• zespół nerczycowy;
• przewlekła niewydolność nerek;
• zawał serca;
• kontuzje narządu ruchu, np. złamania, skręcenia, zwichnięcia;
• niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy;
• ciężka niedokrwistość;
• podwyższony poziom cholesterolu we krwi.

Co ciekawe, podwyższone OB ma miejsce niekiedy przed i w trakcie menstruacji, a nawet przy doustnym przyjmowaniu preparatów hormonalnych (np. antykoncepcyjnych). Warto wiedzieć, że podwyższone OB koreluje z wysokim stężeniem fibrynogenu.

Obniżone OB

Obniżone OB obserwowane jest znacznie rzadziej. Zazwyczaj niskie wartości OB są prawidłowe i wskazują jedynie na to, że w organizmie nie toczy się żaden stan zapalny. Niemniej jednak skrajnie obniżone OB przy negatywnych pozostałych wynikach badań laboratoryjnych może wskazywać na krioglobulinemię, żółtaczkę, zaburzenia krążenia, czerwienicę prawdziwą lub podwyższoną produkcję erytropoetyny.

Jak przygotować się do badania OB?

Badanie OB wykonuje się na czczo, dlatego najlepiej ostatni posiłek zjeść około godziny 18:00, a do punktu pobrań stawić się z samego rana. Najlepiej, aby krew została pobrana między 7:00 a 10:00. W dniu badania należy unikać stresu i większej aktywności fizycznej.

Ile kosztuje badanie OB?

Badanie OB jest możliwe do wykonania bezpłatnie w ramach NFZ. Wystarczy posiadać skierowanie od lekarza rodzinnego. Można także wykonać je prywatnie. Nie jest drogie – koszt badania odczynu Biernackiego wynosi zaledwie 7 zł.

OB a CRP

Zarówno OB, jak i CRP służy do badania stanu zapalnego w organizmie. Dlatego najczęściej zleca się je jednocześnie. Gdy w organizmie toczy się stan zapalny, CRP rośnie znacznie szybciej niż OB. Kiedy infekcja się cofa, również szybciej zaczyna spadać. Zwykle CRP znajduje zastosowanie w diagnostyce ostrych stanów zapalnych i infekcji, natomiast OB – przy przewlekłych stanach zapalnych i chorobach.

Spirulina + Żelazo - naturalne wsparcie krwi
Naturalny produkt Spirulina + żelazo od bioalgi jest czysto roślinnym źródłem żelaza, wyprodukowanym wyłącznie przez Matkę Naturę. Jego biodostępność jest dzięki temu na wysokim poziomie co pozwala m.in. na uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Polińska B., Matowicka-Karna J., Kemona H., Rola odczynu opadania krwinek czerwonych w diagnostyce różnych stanów klinicznych, Journal of Laboratory Diagnostics, 4/2015.
2. Lis K., Odczyn Biernackiego wczoraj i dziś, Journal of Laboratory Diagnostics, 2/2012.