Tamponada serca

Aktualizacja: 6 grudnia 2022

Tamponada serca stanowi stan zagrożenia życia pacjenta. Wiąże się z niebezpiecznym wypełnieniem jamy osierdziowej płynem o charakterze wysięku lub przesięku. W skrajnych przypadkach tamponady serca może dojść do nagromadzenia się nawet 2 l płynu. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się kardiolog i kardiochirurg. Aby jednak zrozumieć mechanizm powstawania tamponady serca warto wiedzieć czym jest osierdzie.

Co to jest osierdzie i jaką pełni funkcje?

Mianem osierdzia zwiemy błonę zbudowaną z 2 warstw – surowiczej oraz włóknistej. Tworzą one tzw. worek osierdziowy, którego głównym celem jest ochrona mięśnia sercowego. Dodatkowo pozwala na utrzymanie serca we właściwej pozycji, zapobiega jego przemieszczaniu się oraz oddziela od pozostałych narządów znajdujących się w okolicy. W skrajnych przypadkach worek osierdziowy otaczający mięsień sercowy może napełnić się płynem lub krwią, czego konsekwencją jest trudność w napełnianiu jam serca (komór i przedsionków). Ciśnienie tętnicze gwałtownie spada, a akcja serca przyspiesza. Dochodzi do wstrząsu kardiogennego oraz spadku objętości minutowej serca.

Tamponada serca – przyczyny

Istnieje wiele możliwych przyczyn tamponady serca, jednak zdecydowanie najczęściej schorzenie wynika z zawału mięśnia sercowego bądź pęknięcia tętniaka aorty. Innymi możliwymi przyczynami są:

• uraz mechaniczny klatki piersiowej, wskutek którego doszło do uszkodzenia serca i worka osierdziowego;
• powikłana operacja kardiochirurgiczna;
• przerzuty nowotworowe w obrębie worka osierdziowego;
• zapalenie blaszek osierdzia;
• niewydolność wątroby;
• nowotwory, głównie rak płuca i rak oskrzela;
• infekcje wirusowe, grzybicze, bakteryjne bądź pierwotniakowe;
• mocznica;
• układowe choroby tkanki łącznej;
• choroby endokrynologiczne;
• przyjmowanie niektórych leków.

Tamponada serca przebiegająca z bardzo wysokim współczynnikiem zgonów ma miejsce podczas pęknięcia tętniaka oraz zawału serca, ponieważ w tych sytuacjach worek osierdziowy napełnia się bardzo szybko. Powoli narastająca tamponada serca ma miejsce podczas zapalenia osierdzia, nacieku nowotworowego na worek osierdziowy, krańcowej niewydolności krążenia, wątroby lub nerek. Rokowania dla pacjenta są znacznie lepsze, choć mimo tego każda tamponada zagraża życiu.

Tamponada serca – objawy

Tamponadę serca należy zdiagnozować jak najszybciej, aby móc wdrożyć odpowiednie leczenie. W innym razie u pacjenta rozwinie się wstrząs kardiogenny i dojdzie do zatrzymania krążenia. Początkowo chory odczuwa duszności nasilające się w pozycji leżącej oraz ból w klatce piersiowej. Pojawiają się:

• zmniejszona tolerancja wysiłkowa, przyspieszona męczliwość;
• problemy z połykaniem;
• kaszel;
• omdlenia i utrata przytomności.

Nierzadko obserwuje się tzw. tętno paradoksalne, czyli polegające na nadmiernym obniżeniu skurczowego ciśnienia tętniczego podczas wdechu. Charakterystyczną triadą objawów przy tamponadzie serca jest:

• hipotensja – ciśnienie skurczowe krwi spadające poniżej 90 mmHg;
• nadmierne wypełnienie żył szyjnych;
• bardzo słabo słyszalne tony serca.

Zapis EKG takiego pacjenta może być prawidłowy, choć znacznie częściej obserwuje się tachykardię zatokową, obniżenie amplitudy zespołów QRS i załamków T, a także bradykardię w stadium schyłkowym.

Tamponada serca – leczenie

Tamponada serca zawsze wymaga leczenia w warunkach szpitalnych. Przy występowaniu objawów należy jak najszybciej wykonać nakłucie worka osierdziowego, zaś gdy mimo tej czynności objawy się utrzymują, wykonuje się operację kardiochirurgiczną w trybie pilnym. Zwykle metodą z wyboru jest perikardiocenteza wykonywana od strony wyrostka mieczykowatego mostka pod kontrolą aspiracji. Przed wykonaniem jakichkolwiek czynności należy wykluczyć przeciwwskazania do nich, takie jak:

• tamponada spowodowana rozwarstwieniem aorty;
• niewyrównane zaburzenia krzepnięcia krwi;
• trombocytopenia;
• przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych.

Jeśli tamponada serca zostanie rozpoznana szybko, rokowania pacjenta są na ogół dobre.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Lewczuk A., Tamponada serca, Przegląd Kardiodiabetologiczny, 2/2007.
2. Szturmowicz M., Rozpoznanie i leczenie tamponady serca w przebiegu choroby nowotworowej, Pneumonologia i Alergologia Polska, 81/2013.
3. Hładki W., Lorkowski J., Kotela I., Tamponada serca – odwracalna przyczyna zatrzymania krążenia, Ostry Dyżur, 1/2013.