Ból ucha

Aktualizacja: 21 listopada 2022

Ból ucha to bardzo częsty objaw nie tylko infekcji, ale i chorób ogólnoustrojowych. Pojawia się bez względu na wiek czy płeć. Zwykle towarzyszą mu inne objawy, m.in. gorączka, powiększenie węzłów chłonnych okolicy szyi czy ból głowy. Diagnostyką i leczeniem dolegliwości bólowych ucha zajmuje się najczęściej otorynolaryngolog.

Ból ucha – przyczyny

Do najczęściej diagnozowanych przyczyn bólu ucha zaliczamy między innymi:

• ostre stany zapalne małżowiny usznej lub przewodu słuchowego;
• zapalenie ucha środkowego lub ucha wewnętrznego;
• egzemę uszną;
• półpasiec uszny;
• ciała obce znajdujące się w przewodzie słuchowym;
• zatrzymany lub wyrzynający się ząb mądrości;
• uszkodzenia nerwów czaszkowych unerwiających ucho, najczęściej nerwu trójdzielnego, nerwu twarzowego, nerwu błędnego lub nerwu językowo-gardłowego;
• mechaniczne uszkodzenie ucha lub błony bębenkowej np. wskutek niewłaściwego czyszczenia;
• urazy termiczne, ciśnieniowe, akustyczne;
• nowotwory pierwotne lub przerzuty nowotworowe w obrębie ucha;
• zaburzenia transportu rzęskowo-śluzówkowego.

Większość przypadków bólu ucha u dzieci poniżej 6. roku życia wynika z infekcji wirusowych. Grypa powoduje zatkanie trąbki Eustachiusza, powodując nagromadzenie płynu lub śluzu i tym samym ból ucha.

Bólu ucha – objawy

Ból ucha może mieć różny charakter, w zależności od przyczyn. Często zlokalizowany jest głęboko w uchu, wręcz w głowie i opisywany jest jako rozsadzanie głowy. U innych pacjentów może promieniować w stronę szyi i barku. Ból ucha niekiedy wywołuje ból zęba po stronie problemu. Charakterystycznymi objawami towarzyszącymi dolegliwościom bólowym ucha są:

• gorączka;
• zły nastrój;
• szumy uszne;
• zawroty głowy;
• bóle głowy;
• nieznaczne zaburzenie słuchu;
• uczucie pulsowania w głowie lub w okolicy zęba;
• wyciek ropy z ucha.

Szczególnie niebezpieczne dla pacjenta są ropne wycieki z ucha o nieprzyjemnym zapachu, powstające w przebiegu przewlekłego zapalenia ucha. Jeśli towarzyszą temu objawy neurologiczne mogą wskazywać na rozwój powikłania wewnątrzczaszkowego. Typowy obraz kliniczny obserwuje się także w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego. Początkowo pojawia się silny i pulsujący ból ucha oraz okolicy wyrostka sutkowatego. Dość szybko dochodzą do tego: uczucie pełności, zatkanie ucha i szum uszny o niskiej częstotliwości. Objawy późne pojawiają się po 3.-8. dobach od momentu infekcji. Ból staje się łagodniejszy, gorączka ustępuje, jednak pojawia się niedosłuch i cechy zapalenia górnych dróg oddechowych.

Ból ucha – diagnostyka

Podstawą wizyty u otorynolaryngologa jest szczegółowy wywiad oraz oglądanie ucha pod mocnym światłem. Lekarz powinien dokładnie obejrzeć małżowinę uszną, okolicę zamałżowinową oraz przewód słuchowy do momentu, w którym jest to możliwe. Następnie za pomocą dotyku i opukiwania przystępuje do dalszych badań. Wykonuje się otoskopię, czyli ocenę przewodu słuchowego za pomocą lustra czołowego, lampy Klara oraz wziernika usznego. Uzupełniająco należy wykonać badanie słuchu (próby stroikowe, audiometria tonalna), jak również tympanometrię oceniającą błonę bębenkową. Jeśli istnieją podejrzenia guzów, nowotworów lub uszkodzeń struktur zlokalizowanych głębiej, zaleca się badania obrazowe, np. tomografię komputerową głowy.

Co na ból ucha?

Jeśli ból ucha jest łagodny i wiąże się z sezonową grypą można spróbować domowych metod leczenia:

• picie dużej ilości płynów;
• unikanie silnych hałasów i nagłej zmiany ciśnienia;
• ciepłe okłady ucha, szyi i głowy;
• olejek kamforowy – wystarczy wmasować kilka kropel w ucho wokół małżowiny i obwinąć ciepłym szalem.

W przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki obkurczające błonę śluzową nosa, leki mukoaktywne oraz antybiotyki, w zależności od przyczyny infekcji. Niekiedy konieczna jest paracenteza – prosty zabieg obejmujący nacięcie błony bębenkowej ostrym nożykiem w celu umożliwienia odpływu wydzieliny z jamy bębenkowej oraz jej krótkotrwałej wentylacji.

Jednocześnie należy zachować ostrożność podczas stosowania domowych metod. Nie zaleca się wlewania bezpośrednio do przewodu słuchowego kropel, naparów czy innych płynów bez konsultacji z lekarzem. Jedną z polecanych powszechnie metod jest wcieranie w ucho zmiażdżonego czosnku lub imbiru, jednak obie metody wiążą się z dużym ryzykiem i mogą jedynie spowodować poważne podrażnienia skóry.

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Dąbrowski P., Nawracające infekcje uszu, Lekarz POZ, 6/2018.
2. Kuczkowski J., Sierszeń W., Czaczkowski J., Ból ucha – objaw chorób głowy, szyi i klatki piersiowej, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2011.
3. Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2011.
4. Bojanowska E., Oleś K., Leszczyńska J., Mika J., Ból ucha a choroby innych narządów w obrębie głowy i szyi, Ból, 2/2014.