Rozstrzenie oskrzeli

Aktualizacja: 18 listopada 2022

Rozstrzenie oskrzeli (łac. bronchiectases) to trwałe poszerzenie końcowych odcinków średnich i drobnych oskrzeli, czemu towarzyszą zmiany zapalne ich ścian oraz okolicznych tkanek. Może lokalizować się obustronnie bądź wyłącznie po jednej ze stron. Współcześnie dzięki rozwojowi antybiotykoterapii, wakcynologii i coraz wyższemu standardowi życia spotykamy się z tą patologią coraz rzadziej. Diagnostyką i leczeniem rozstrzenia oskrzeli zajmuje się lekarz pulmonolog.

Rozstrzenie oskrzeli – przyczyny

Zazwyczaj czynnikiem zapoczątkowującym uszkodzenie ściany oskrzeli jest upośledzenie klirensu śluzowo-rzęskowego wskutek działania czynnika mechanicznego, biologicznego, termicznego lub chemicznego na błonę śluzową drzewa oskrzelowego. Tworzący się stan zapalny powoduje zanik elementów elastycznych ścian oskrzeli, a co się z tym wiąże – ich zniekształcenie i ograniczenie ruchomości oddechowej. Innymi przyczynami są:

• zapadnięcie się płuca, np. wskutek odmy opłucnowej;
• zniszczenie tkanki płucnej, np. wskutek palenia papierosów;
• utrata zdolności pęcherzyków płucnych do rozprężania się.

Wszystko to prowadzi do zalegania w oskrzelach wydzieliny, tworząc idealne, bardzo sprzyjające warunki do rozwoju różnego rodzaju infekcji. Rozstrzenie oskrzeli rozpoznaje się najczęściej w przebiegu:

• mukowiscydozy;
• zespołu Younga;
• hipoplazji płuca;
• AIDS i innych niedoborów odporności;
• wad anatomicznych układu oddechowego, zwłaszcza oskrzeli i płuc;
• uszkodzeń termicznych klatki piersiowej;
• przewlekłych infekcji bakteryjnych i infekcji wirusowych układu oddechowego;
• sarkoidozy;
• pylicy;
• nowotworów układu oddechowego;
• alergii;
• wieloletniego palenia papierosów;
• astmy oskrzelowej.

Osoby z czynnikami ryzyka powinny regularnie uczęszczać na badania kontrolne.

Rozstrzenie oskrzeli – objawy

Na początku warto wspomnieć, że każdy pacjent inaczej przechodzi chorobę, dlatego nie ma obrazu klinicznego opisującego wszystkich. Warto jednak wyróżnić kilka objawów, które pojawiają się najczęściej:

• uporczywy kaszel – bardzo często przebiegający z odkrztuszaniem plwociny o różnym zabarwieniu i konsystencji;
• duszność – początkowo może pojawiać się jedynie delikatna zadyszka podczas korzystania ze schodów, w cięższych przypadkach jednak pacjenci mają problem ze złapaniem oddechu podczas najmniejszych aktywności;
• uczucie zmęczenia;
• dyskomfort w klatce piersiowej – opisywany jako ucisk, ból, uczucie wypełnienia.

Choroba podstawowa, która spowodowała rozstrzenie oskrzeli, może ulegać zaostrzeniom. Wówczas do obrazu klinicznego pojawiają się objawy typowe dla danej jednostki chorobowej czy infekcji. Warto pamiętać, że dzięki współczesnej medycynie i dużej świadomości pacjentów rozstrzenie oskrzeli nie wpływa na długość życia.

Diagnostyka rozstrzenia oskrzeli

Największe zastosowanie znajduje:

• bronchografia (umożliwia zlokalizowanie wielkości rozstrzeni);
• bronchoskopia (umożliwia ustalenie dokładnej przyczyny rozstrzeni).

Dodatkowo często wykonuje się badanie RTG klatki piersiowej lub tomografię komputerową. To drugie badanie w niektórych przypadkach może wręcz zastąpić bronchografię.

Rozstrzenie oskrzeli – leczenie

Podstawowym celem leczenia rozstrzenia oskrzeli jest profilaktyka infekcji, czyli momentów zaostrzenia. W tym celu stosuje się farmakoterapię oraz dba o właściwy styl życia, szczególnie z uwzględnieniem rezygnacji z palenia papierosów. Zastosowanie znajdują leki rozszerzające oskrzela, takie jak β2-mimetyki, leki cholinolityczne, przeciwleukotrienowe i metyloksantyny. Przy nadkażeniach bakteryjnych wprowadza się dodatkowo antybiotykoterapię. Równie ważne jest leczenie niefarmakologiczne, które obejmuje między innymi:

• drenaż ułożeniowy;
• oklepywanie pleców;
• masaż wibracyjny drzewa oskrzelowego za pomocą specjalnych urządzeń.

W określonych przypadkach rozważa się leczenie chirurgiczne. Polega ono na wycięciu uszkodzonego fragmentu płuca. Kwalifikowani są pacjenci z rozstrzeniami o ściśle określonej lokalizacji, niepoddający się leczeniu zachowawczemu, u których w obrazie klinicznym obserwuje się bardzo burzliwy przebieg.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Santos V., Tobon G., Canas C., Rozwój rozstrzeni oskrzeli w wyniku długoterminowego leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów rytuksymabem, Advances in Respiratory Medicine, 86/2018.
2. Czerniawska J., Hawryłkiewicz I., Górecka D., Trzydziestoletnia obserwacja chorego na rozstrzenie oskrzeli, Pneumonologia Alergologia Polska, 75/2007.
3. Targowski T., Rozstrzenie oskrzeli, Medycyna po Dyplomie, 10/2009.