Wrzody jelita grubego

Wrzody jelita grubego (fachowo: wrzodziejące zapalenie jelita grubego) to problem natury autoimmunologicznej. Przyczyny nie są znane, a chorobę trudno jest zdiagnozować z racji niespecyficznych objawów. Zwykle pierwsze objawy pojawiają się między 15. a 25. rokiem życia. Choroba ma charakter przewlekły, nie jest możliwe jej całkowite wyleczenie. Dąży się więc do uzyskania trwałej remisji.

Wrzody jelita grubego – przyczyny

Etiologia schorzenia nie została poznana – pod uwagę bierze się współistnienie czynników środowiskowych, immunologicznych oraz genetycznych. U około 7% pacjentów wrzody jelita grubego rozwijają się rodzinnie. Zidentyfikowano również kilka genów odpowiedzialnych za to zjawisko: NF186, OTUD3, PLA2G2E, IFNG, IL26, IL22. W patofizjologii choroby kluczowe, największe znaczenie ma jednak układ immunologiczny. Już dawno udowodniono autoimmunologiczny charakter schorzenia – w jego przebiegu produkowane są przeciwciała, które atakują własne komórki, powodując owrzodzenia ścian jelit. Czynnikami ryzyka są dodatkowo:

• infekcje Salmonella lub Campylobacter;
• częste lub przewlekłe przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzpalanych (NLPZ);
• dieta bogata w cukry proste i tłuszcze (zwłaszcza tłuste mięso);
• obecność polipów w świetle jelit;
• zapalenie dróg żółciowych;
• alergie pokarmowe i celiakia;
• palenie papierosów;
• nadmierny, przewlekły stres;
• przewlekłe choroby jelita grubego, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna.

Diagnostyką i leczeniem wrzodów jelita grubego zajmuje się lekarz gastroenterolog.

Wrzody jelita grubego – objawy

W znacznej większości przypadków (aż u około 80% chorych) regułą są okresy samoistnego cofania się objawów, tzw. remisji. Jednak po kilku tygodniach, miesiącach, a nawet latach objawy choroby mogą znowu powrócić. Charakterystycznymi objawami są:

• częste biegunki lub biegunki występujące naprzemiennie z zaparciami;
• bolesne parcie na stolec;
• śluz i krew w kale;
• bóle brzucha;
• utrata apetytu;
• osłabienie;
• spadek masy ciała;
• stany podgorączkowe;
• ogólne złe samopoczucie.

Objawy pozajelitowe, takie jak gorączka czy złe samopoczucie, występują u około 30% pacjentów. Mniej więcej w 5% przypadków przebieg choroby jest piorunujący, zagrażający życiu. U około 13% pacjentów z wrzodami jelita grubego miejscowym powikłaniem jest polipowatość zapalna jelita grubego, inaczej zwana pseudopolipowatością. Stanowi wyraz ciężkiego uszkodzenia błony śluzowej. Nasilenie stanów zapalnych w obrębie światła jelita jest natomiast niezależnym czynnikiem ryzyka dla rozwoju nowotworu jelita grubego.

Wrzody jelita grubego – diagnostyka

Podstawowym badaniem (uznawanym za złoty standard diagnostyki chorób jelita grubego) jest kolonoskopia. Pozwala zarówno na rozpoznanie choroby, jak i monitorowanie jej postępów. W obrazie endoskopu widać przekrwienie błony śluzowej jelita grubego oraz zanik siateczki naczyniowej, po czym stopniowo rozwija się obrzęk. W celach diagnostycznych warto dodatkowo pobrać wycinek ze światła jelita do badań histopatologicznych. Biopsja jest bezbolesna i niezwykle precyzyjna, zwłaszcza, gdy istnieje podejrzenie nowotworu.

Zobacz również: Jak przygotować się do kolonoskopii?

Wrzody jelita grubego – leczenie

Celem leczenia choroby jest jak najdłuższe podtrzymanie remisji bez konieczności stosowania glikokortykosteroidów. Niestety, wrzodów jelita grubego nie da się całkowicie pozbyć. Dzięki rozwojowi medycyny i wzrostowi świadomości ludzi na temat własnego zdrowia istnieje jednak możliwość ustabilizowania objawów. W leczeniu wrzodów jelita grubego stosuje się farmakoterapię:

• glikokortykosteroidy – stosowane najczęściej w umiarkowanym i ciężkim rzucie choroby celem wywołania remisji;
• preparaty kwasu aminosalicylowego – wybierane zwykle w łagodnej postaci choroby;
• leki immunosupresyjne lub leki immunomodulacyjne – podtrzymują remisję, wybiera się je również przy oporności na sterydy;
• leczenie biologiczne – głównie inhibitory czynnika martwicy nowotworu alfa.

Jeśli choroba ma przebieg wyniszczający, jest oporna na farmakoterapię lub pojawiają się powikłania ze strony innych narządów rozważa się leczenie chirurgiczne. Pilnym wskazaniem do nagłej operacji są m.in. perforacja jelit, masywny krwotok, gwałtowne pogorszenie stanu chorego czy wstrząs septyczny. Operacja polega na usunięciu całego jelita grubego. Wykonuje się proktokolektomię odtwórczą z wytworzeniem zbiornika jelitowego z jelita cienkiego. Bez względu na rodzaj leczenia, pacjenci z wrzodami jelita grubego muszą przestrzegać odpowiedniej diety, najlepiej ustalonej przez dietetyka klinicznego.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Glinkowski S., Marcinkowska D., Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – ocena aktywności choroby na podstawie współcześnie stosowanych skal, Nowa Medycyna, 3/2018.
2. Stanisławska J., Zubrzycka R., Talarska D., Jakość życia chorych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego z uwzględnieniem czynników demograficznych i klinicznych, Problemy Pielęgniarstwa, 3/2015.
3. Dąbrowski A., Wielka interna – gastroenterologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2019.