Kwas acetylosalicylowy

Aktualizacja: 2 sierpnia 2022

Kwas acetylosalicylowy (popularna nazwa to aspiryna) to organiczny związek chemiczny, będący acetylową pochodną kwasu salicylowego. Jest popularnym środkiem o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym oraz przeciwzapalnym, natomiast przy długotrwałym stosowaniu również przeciwzakrzepowym.

Kwas acetylosalicylowy – działanie

Podstawą mechanizmu działania omawianego leku jest hamowanie aktywności cyklooksygenazy – enzymu biorącego udział w syntezie prostaglandyn. Prostaglandyny odgrywają natomiast znaczącą rolę w rozwoju objawów stanu zapalnego. Kwas acetylosalicylowy hamuje także COX-1 w trombocytach (płytki krwi), co prowadzi do zahamowania produkcji tromboksanu. Tromboksan stymuluje agregację płytek krwi oraz skurcz naczyń krwionośnych, znacznie zwiększając ryzyko powstawania niebezpiecznych zakrzepów.

Kwas acetylosalicylowy znajduje powszechne zastosowanie w terapii miażdżycy, choroby wieńcowej i innych chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ w małych dawkach zmniejsza o około 30% tempo powstawania trombiny na powierzchni trombocytów. Dodatkowo poprzez zmianę struktury trombiny przyspiesza lizę skrzepu, aktywuje syntezę tlenku azotu oraz indukuje syntezę ferrytyny. Udowodniono, że może zmniejszać ekspresję czynnika tkankowego (TF) i acetylację fibrynogenu, jak również zwiększać uwalnianie t-PA.

Lek wchłania się szybko po podaniu doustnym. Zaczyna działać już po upływie 30 minut od momentu przyjęcia, osiągając maksymalne działanie po 1-3 godzinach. Efekt przeciwbólowy utrzymuje się nawet do 6 godzin od momentu podania.

Zastosowanie kwasu acetylosalicylowego

Kwas acetylosalicylowy jest najlepiej przebadanym lekiem w długoterminowej profilaktyce po zawale mięśnia sercowego, udarze mózgu, miażdżycy tętnic obwodowych. Znajduje zastosowanie w terapii nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej czy miażdżycy. Także w leczeniu i profilaktyce wszystkich chorób układu krążenia, które grożą zakrzepami i zatorami w naczyniach krwionośnych, np. choroba niedokrwienna serca.

Kwas acetylosalicylowy (oraz wszystkie inne salicylany) jest powszechnie stosowany do zwalczania dolegliwości bólowych różnego pochodzenia. Najczęściej jednak bólu głowy, mięśni i stawów, w tym bólów reumatycznych. Może zbijać nadmierną gorączkę i łagodzić stany zapalne w organizmie. Lek jest dostępny bez recepty, jego zastosowanie warto jednak skonsultować z lekarzem.

Z0bacz również: Co zrobić jak boli kolano.

Kwas acetylosalicylowy – przeciwwskazania

Kwasu acetylosalicylowego nie należy przyjmować w następujących sytuacjach:

• nadwrażliwość na substancję aktywną;
• nadwrażliwość na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne;
• astma oskrzelowa lub przewlekłe schorzenia układu oddechowego;
• czynna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy;
• krwawienia z przewodu pokarmowego;
• zaburzenia krzepnięcia krwi, w tym hemofilia i choroba von Willebranda;
• jednoczesne przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych;
• ciężka niewydolność nerek lub niewydolność wątroby;
• III trymestr ciąży;
• dna moczanowa;
• ciężka niewydolność mięśnia sercowego;
• dzieci i młodzież poniżej 16. roku życia.

Kwas acetylosalicylowy należy odstawić na około tydzień przed planowanym zabiegiem chirurgicznym, ze względu na ryzyko wydłużonego czasu krwawienia. Może się ono pojawić zarówno w trakcie, jak i po zabiegu. Seniorzy powinni unikać częstego przyjmowania leku, ponieważ zwiększa to ryzyko krwawienia z układu pokarmowego. W przypadku kobiet w ciąży wzrasta ryzyko poronienia, a także pojawiania się wad serca i wad przewodu pokarmowego u płodu. Kwas acetylosalicylowy z łatwością przenika przez łożysko.

Kwas acetylosalicylowy – skutki uboczne

Przyjmowanie kwasu acetylosalicylowego może wiązać się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Najczęstszym jest wydłużony czas krwawienia, np. po urazach lub podczas menstruacji. Nieco rzadziej pojawiają się:

• trombocytopenia;
• niedokrwistość z niedoboru żelaza;
• leukopenia;
• wysypka lub pokrzywka;
• świąd skóry;
• zawroty głowy;
• szumy w uszach;
• niewydolność serca;
• krwiaki;
• nadciśnienie tętnicze;
• objawy niestrawności, w tym zgaga, bóle brzucha i utrata apetytu.

Niepokojące działania niepożądane należy szybko skonsultować z lekarzem.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Grześk G., Koziński M., Navarese E., Kubica A., Grześk E., Kubica J., Zieliński M., Kwas acetylosalicylowy – podstawa leczenia przeciwpłytkowego, Folia Cardiologica Excerpta, 6/2011.
2. Połać I., Boryczka K., Bijak M., Borowiecka M., Wojsiat J., Stetkiewicz T., Kwas acetylosalicylowy i jego zastosowanie w profilaktyce chorób u kobiet po menopauzie, Przegląd Menopauzalny, 1/2011.
3. Dołżenko M., Kwas acetylosalicylowy: wczoraj, dziś, jutro, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2/2014.
4. Broncel M., Zasady skutecznej i bezpiecznej terapii kwasem acetylosalicylowym, Geriatria, 13/2019.