Wodogłowie

Aktualizacja: 26 września 2022

Wodogłowie (łac. hydrocephalus) to stan nadmiernego nagromadzenia się płynu mózgowo-rdzeniowego w układzie komorowym mózgu, który z tego względu uległ rozszerzeniu. Bezpośrednią przyczyną wodogłowia jest trudność w odpływie płynu mózgowo-rdzeniowego bądź niewystarczające wchłanianie go. To zaś może wynikać z wielu czynników patologicznych.

Wodogłowie – przyczyny

Każdej doby organizm człowieka produkuje około 500 ml płynu mózgowo-rdzeniowego. Jeśli nie może on swobodnie odpływać lub nie jest wystarczająco dobrze pochłaniany, gromadzi się w komorach mózgu powodując wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Do najczęstszych przyczyn takiego stanu zaliczamy:

• guzy mózgu;
• wylew (udar krwotoczny);
• wady cewy nerwowej;
• torbiele pajęczynówkowe;
• przepukliny mózgowo-rdzeniowe;
• nowotwory mózgu;
• rozszczep kręgosłupa;
• zapalenie opon mózgowych;
• zniekształcenie mózgu, np. zwężenie wodociągu Sylwiusza;
• zespół Arnolda-Chiariego;
• wewnątrzmaciczne uszkodzenie mózgu, np. toksoplazmoza, cytomegalia, różyczka, świnka.

W medycynie wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje wodogłowia:

• wodogłowie niekomunikacyjne – naturalne drogi cyrkulacji płynu mózgowego są zablokowane;
• wodogłowie komunikacyjne – drogi przepływu płynu są drożne, jednak jego cyrkulacja lub wchłanianie są upośledzone.

Warto jednocześnie wspomnieć o tzw. wodogłowiu normotensyjnym, dotyczącym pacjentów dorosłych. Zwie się go również zespołem Hakima. Może mieć podłoże idiopatyczne, jak również może być wtórnym objawem krwawień do przestrzeni podpajęczynówkowej, przebytych operacji na mózgowiu czy nowotworów mózgu.

Wodogłowie – objawy

U małych dzieci i niemowląt najbardziej charakterystycznym, rzucającym się w oczy objawem jest powiększenie obwodu główki. Wraz z upływem czasu stan ten może upośledzać prawidłowy rozwój mózgowia, czego konsekwencją bywają:

• utrata wzroku;
• trwałe uszkodzenia mózgu;
• upośledzenie umysłowe.

Innymi objawami u dzieci są:

• uwypuklenie ciemiączka;
• zespół Parinauda – ciągłe spoglądanie w dół;
• rozdrażnienie i płaczliwość;
• napady padaczkowe;
• senność;
• wymioty;
• zez zbieżny;
• problemy z koordynacją ruchową.

Nieco starsze dzieci mogą wykazywać:

• silne bóle głowy;
• zaburzenia odżywiania;
• niekontrolowane ruchy gałek ocznych;
• zmiany w wyglądzie twarzy wskutek upośledzenia proporcji głowy;
• zaburzenia osobowości, zmiany w zachowaniu;
• problemy z koordynacją i chodzeniem;
• spowolnienie wzrostu, co dotyczy szczególnie dzieci do 6. roku życia.

W pierwszej fazie wodogłowia dochodzi do obrzęku oraz leukomalacji istoty białej, czemu towarzyszy obrzęk aksonów. Wraz z upływem czasu prowadzi to do zmian demielinizacyjnych.

Diagnostyka

W przypadku niemowląt i małych dzieci na ogół wystarczy badanie USG. U starszych dzieci i pacjentów dorosłych diagnostyka opiera się na tomografii komputerowej lub rezonansie magnetycznym. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz neurolog.

Wodogłowie – leczenie

Głównym celem leczenia wodogłowia jest stabilizacja ciśnienia w mózgu, dzięki czemu chroni się przed uszkodzeniami mózgu. Jeśli jest to możliwe należy wdrożyć leczenie choroby podstawowej, np. w przypadku guzów mózgu bywa konieczne ich wycięcie, natomiast przy zapaleniu opon mózgowych wdraża się odpowiednią farmakoterapię. Dodatkowo stosuje się chirurgiczne metody poprawiające cyrkulację płynu mózgowo rdzeniowego, zwykle:

• endoskopową wentrikulostomię trzeciej komory mózgu;
• założenie sztucznej przetoki, czyli specjalnej zastawki.

Nieleczone wodogłowie trwale upośledza czynność mózgu i negatywnie wpływa na jakość życia pacjentów. Z kolei przy odpowiednim leczeniu rokowania są dobre. Aż 90% pacjentów może sprawnie funkcjonować i normalnie żyć.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Sagała M., Grajewska-Ferens M., Witkowska-Sędek E., Pyrżak B., Zaburzenia funkcji przysadki i podwzgórza w wyniku późno rozpoznanego wodogłowia u 7-letniego chłopca – opis przypadku, Endokrynologia Pediatryczna, 13/2014.
2. Zacharzewska-Gondek A., Gondek T., Sąsiadek M., Bladowska J., Wodogłowie normotensyjne jako potencjalnie odwracalna przyczyna otępienia – cechy neuroobrazowe, Psychogeriatria Polska, 2/2018.
3. Kozubski W., Liberski P., Moryś J., Neurologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.