Czarny Kminek

Aktualizacja: 22 października 2023

Czarny kminek (czarnuszka siewna, łac. Nigella Sativa) jest znana od co najmniej pięciu tysięcy lat, szczególnie w Azji południowej i Afryce Północnej. To roślina jednoroczna i często samorozsiewająca się wśród rosnących zbóż.

Czym jest czarny kminek?

W różnych kulturach roślina ta kryje się pod innymi nazwami. W pierwotnej wersji Biblii aramejskiej występuje jako szabbuno. Natomiast dzisiejsi Asyryjczycy nazywają ją kumto (tj. czarnuszka). Arabowie używają poetyckiego określenia „nasiona szczęścia” – habbat al. – baraka. Angielska nazwa jest równie poetycka jak Arabów: Love in a mist – miłość we mgle.

W Polsce znana jest jako czarnuszka siewna, czarna kolendra, bądź czarny kminek. Należy do rodziny jaskrowatych. Jej łodyga wznosi się do 40 – 60 cm z delikatnymi, pierzastosiecznymi liśćmi, a kończy się kwiatem. Kielich kwiatu czarnuszki posiada białe płatki z niebieskim żyłkowaniem. Owoc stanowi mieszek wypełniony nasionami. Są one spłaszczone, ostro zakończone, o nierównej, aksamitnej powierzchni i ostrym, charakterystycznym smaku. Właśnie dzięki tym czarnym nasionom (black seed) czarny kminek zawdzięcza swą niezwykłość.

Co zawiera czarny kminek?

Za szczególnie bogatą skarbnicę czynnych związków czarnuszki uznaje się jej nasiona. Zawierają one przede wszystkim:

• alkaloidy izochinolinowe;
• alkaloidy indazolowe (występujące w przyrodzie bardzo rzadko);
• tłusty olej zawierający do 2,5% olejku eterycznego;
• niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe;
• fosfolipidy;
• flawonoidy;
• saponiny;
• melanina;
• węglowodany;
• proteiny zawierające 9 z 10 niezbędnych aminokwasów;
• witaminy – witamina B1 i witamina B6;
• beta-karoten;
• minerały – wapń, żelazo, magnez, sód, potas, selen, cynk.

Tak bogaty skład sprawia, że czarnuszka siewna znajduje szereg zastosowań zarówno w kosmetologii, jak i medycynie. Jest częstym składnikiem leków i preparatów pielęgnujących. Coraz częściej czarny kminek stosuje się również w gastronomii, szczególnie w piekarnictwie.

Działanie czarnuszki siewnej

Czarnuszka siewna znana jest nie tylko z tego, że uzupełnia wszelkie niedobory pokarmowe. Działa bowiem także przeciwcukrzycowo, ponieważ obniża poziom stresu oksydacyjnego i wspomaga utrzymanie integralności komórek trzustkowych. Dzięki temu usprawnia obwodowy metabolizm glukozy, zwiększa i pobudza syntezę insuliny, a także redukuje jelitową absorpcję glukozy. Wykazano również, że duża ilość związków o działaniu antyoksydacyjnym obniża ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnym, w tym również nowotworowych. Nie bez powodu często omawia się działanie przeciwrakowe czarnuszki siewnej.

Ponadto czarny kminek działa:

• przeciwzapalnie;
• przeciwwrzodowo;
• hepatoochronnie;
• ochronnie na miąższ nerek;
• przeciwbólowo;
• rozkurczająco;
• przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo.

Zobacz również: Czarnuszka na astmę – jak działa?

Ze względu na tak kompleksowe i obszerne działanie, czarnuszkę siewną zaliczono do grupy superfoods, czyli produktów spożywczych o wszechstronnym, zdrowotnym działaniu. Należy wspomnieć, że czarny kminek często stosuje się w kosmetologii, do produkcji różnego rodzaju kosmetyków. Składniki czynne nasion czarnuszki (głównie niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, antyoksydanty, cynk i witaminy) zapewniają utrzymanie elastyczności skóry na odpowiednim poziomie. Produkty na bazie czarnuszki posiadają właściwości najbardziej doceniane przez konsumentów chcących poprawić stan, jakość oraz kondycję swojej skóry. Jednocześnie preparaty z czarnym kminkiem chronią skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznym, np. przed promieniowaniem słonecznym.

Zobacz również: Czarnuszka w walce z pasożytami u dzieci i dorosłych.

Zastosowanie w gastronomii

Czarny kminek stosuje się do przyrządzania nalewek, naparów, odwarów, olejów oraz pieczywa. Jego ziarna sprzedawane są również osobno, dzięki czemu można samodzielnie przygotowywać jogurty czy sałatki z jego dodatkiem. Jednakże najpopularniejszym produktem wykonanym z czarnuszki siewnej wciąż jest olej z czarnuszki tłoczony na zimno. Charakteryzuje się on gorzkawym smakiem, ciemnobrązową barwą i typowym, korzennym zapachem. Stanowi idealny dodatek do dań kapustnych czy sałatek. Olej można także stosować do pielęgnacji skóry i włosów – można go zatem spożywać, a także stosować zewnętrznie.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kaźmierczak A., Wcisło-Dziadecka D., Zmarzły N., Zdrowie z natury – czarnuszka siewna w produktach kosmetycznych i leczniczych, Postępy Nauk Medycznych, XXXI/2018.
2. Adamska A., Ochocka R., Nigella sativa źródłem związków bioaktywnych, Postępy Fitoterapii, 2/2016.
3. Mańkowska D., Bylka W., Nigella sativa L. – związki czynne, aktywność biologiczna, Herba Polonica, 1/2009.