Hemoliza

Aktualizacja: 19 sierpnia 2022

Hemoliza to proces rozpadu krwinek czerwonych (erytrocyty), wskutek czego uwolniona hemoglobina przechodzi do osocza krwi. Może mieć wiele przyczyn i zachodzić w różnych lokalizacjach, zarówno w naczyniach krwionośnych, jak i poza nimi, w narządach miąższowych. Ostra postać dolegliwości jest zagrożeniem życia.

Hemoliza – przyczyny

W warunkach fizjologicznych erytrocyty żyją około 120 dni. Jednak wskutek zadziałania różnego rodzaju czynników długość ich życia może się skracać, co zwane jest właśnie hemolizą. Jej przyczyny klasyfikuje się jako zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne. W większości przypadków wewnątrzpochodnej hemolizy mamy do czynienia z dziedzicznymi defektami erytrocytów. Wyjątek stanowi hemoglobinuria, będąca chorobą nabytą. Do przyczyn wewnątrzpochodnych zaliczamy również talasemię i anemię sierpowatokrwinkową, będące defektami hemoglobiny. Z kolei przyczynami zewnątrzpochodnymi są przede wszystkim:

• choroby autoimmunologiczne;
• choroby nowotworowe, głównie białaczka, chłoniaki;
• przyjmowanie niektórych leków;
• zakażenia i infekcje, np. malaria;
• stan przedrzucawkowy;
• zakrzepowa plamica małopłytkowa;
• zespół hemolityczno-mocznicowy;
• oparzenia;
• ekspozycja na niektóre środki chemiczne i przemysłowe;
• choroby nerek i wątroby;
• obecność sztucznych zastawek serca.

W zależności od przyczyny wyróżniamy hemolizę wewnątrznaczyniową oraz hemolizę pozanaczyniową. W pierwszym przypadku wolna hemoglobina wraz z enzymami krwinek czerwonych uwalniane są do krwiobiegu. Z kolei pozanaczyniowa hemoliza ma miejsce wówczas, gdy krwinki czerwone ulegają fagocytowaniu przez makrofagi w śledzionie, wątrobie lub szpiku kostnym. Hemoglobina w tym przypadku nie ulega uwolnieniu do krwiobiegu.

Hemoliza – objawy

W wielu przypadkach nawet długotrwała hemoliza nie daje żadnych objawów, o ile jej przebieg kliniczny jest umiarkowanie nasilony. Często obraz kliniczny nie daje powodu do niepokoju, ponieważ jest mylnie uznawany za zwykłe przemęczenie czy przesilenie. Dzieje się tak, ponieważ objawami hemolizy są najczęściej:

• wzmożona męczliwość;
• osłabienie, przewlekłe zmęczenie;
• pogorszenie koncentracji;
• bladość powłok skórnych.

Gdy nasilenie dolegliwości zwiększa się, może pojawić się dodatkowo żółtaczka, czyli zażółcenie skóry i gałek ocznych. Mocz zwykle przybiera ciemniejszą barwę. W zależności od przyczyny hemolizy może dojść do powiększenia wątroby lub śledziony. Przełom hemolityczny (moment, w którym jednocześnie dochodzi do rozpadu bardzo dużej ilości krwinek czerwonych) objawia się natomiast silnym bólem brzucha, gorączką i dolegliwościami bólowymi okolicy lędźwiowej.

Diagnostyka hemolizy

Podstawą diagnostyki jest udowodnienie przyspieszonego rozpadu erytrocytów, czego można dokonać oceniając krew i mocz. Zaleca się wykonanie przede wszystkim oceny hemoglobiny, urobilinogenu i hemosyderyny w moczu oraz bilirubiny we krwi. Warto także sprawdzić ilość retikulocytów, ponieważ ich podwyższony poziom jest sygnałem zwiększonej produkcji erytrocytów.

Hemoliza – leczenie

Wdraża się leczenie przyczynowe, dlatego konieczne jest rozpoznanie przyczyny, która doprowadziła do hemolizy. Przykładowo, jeśli przyczyną są choroby związane z niedoborem składników pokarmowych, należy rozpocząć ich suplementację (najczęściej żelazo i kwas foliowy). Z kolei gdy przyczyną hemolizy są oparzenia, należy ustabilizować stan pacjenta, dbając o uzupełnienie płynów i wyrównanie gospodarki wodno-elektrolitowej. W gorszej sytuacji są pacjenci zmagający się z chorobami autoimmunologicznymi, ponieważ nie ma skutecznych sposobów ich leczenia. Wówczas lekarz dąży do uzyskania jak najdłuższej remisji oraz ustabilizowania choroby, co wpływa na parametry morfologiczne.

Spirulina + Żelazo - naturalne wsparcie krwi
Naturalny produkt Spirulina + żelazo od bioalgi jest czysto roślinnym źródłem żelaza, wyprodukowanym wyłącznie przez Matkę Naturę. Jego biodostępność jest dzięki temu na wysokim poziomie co pozwala m.in. na uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Janus A., Pielka S., Ocena oporności osmotycznej krwinek czerwonych jako dodatkowa metoda oceny biozgodności biomateriałów z krwią, Inżynieria Biomateriałów, 99/2010.
2. Chełstowska M., Warzocha K., Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości, Onkologia w Praktyce Klinicznej, 3/2006.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.