Zaburzenia świadomości

Aktualizacja: 7 kwietnia 2022

Zaburzenia świadomości to inaczej utrata zdolności człowieka do prawidłowego odbierania i przetwarzania sygnałów pochodzących zarówno z wnętrza organizmu, jak i otaczającej rzeczywistości. Mogą mieć różne podłoże, najczęściej jednak wskazują na patologie dotyczące ośrodkowego układu nerwowego. Diagnostyką i leczeniem zaburzeń świadomości zajmuje się lekarz neurolog.

Zaburzenia świadomości – rodzaje

W medycynie wyróżnia się dwa rodzaje zaburzeń świadomości:

• ilościowe;
• jakościowe.

Zaburzenia ilościowe wiążą się z reaktywnością mózgu, a dokładniej z utratą zdolności nawiązywania kontaktu z otoczeniem i stopniowego wyłączania procesów poznawczych. Najczęściej powiązane jest to z niedomogą pnia mózgu.

Jakościowe zaburzenia świadomości dotyczą głównie zniekształcenia procesów poznawczych, takich jak percepcja, pamięć czy orientacja. Przyczyną jest zakłócenie poszczególnych części mózgowia, zwykle struktur korowych lub podkorowych.

Do zaburzeń świadomości zaliczamy brak kontaktu z otaczającym światem zewnętrznym, omdlenia, stany przedomdleniowe, a także śpiączkę, wszystkie rodzaje wstrząsów, splątanie, majaczenie i zasłabnięcia. Wszelkie sytuacje, w których człowiek przestaje prawidłowo odbierać i reagować na różnego rodzaju bodźce.

Zespół splątaniowy

W przebiegu zespołu splątaniowego kontakt słowny z osobą chorą nie jest możliwy. Charakterystyczne jest upośledzenie orientacji i poczucia rzeczywistości, w przebiegu których pacjent nie wie gdzie jest ani kim jest. Diagnostyka jest utrudniona ze względu na bardzo trudny kontakt. Zauważyć można mimowolne i niekontrolowane czynności, takie jak skubanie skraju bluzki czy pościeli.

Zespół zamroczeniowy

Pacjenci doświadczają różnego rodzaju wahań nastroju, czemu towarzyszą nierzadko urojenia i omamy. Świadomość ulega znacznemu zwężeniu, a tok myśli nie przebiega w sposób prawidłowy. Ciekawymi odmianami tego zespołu jest lunatyzm czy popęd wędrowniczy.

Zespół majaczeniowy

Zaburzeniu ulega świadomość otaczającego świata, w efekcie czego pacjenci nie wiedzą jaka jest data czy godzina, mogą także nie wiedzieć gdzie aktualnie się znajdują. Potrafią jednak podać informacje dotyczące własnej osoby. W niektórych przypadkach pojawiają się omamy i urojenia, rzadziej pacjenci odznaczają się agresją.

Zaburzenia świadomości – przyczyny

Zaburzenia świadomości mogą wynikać z wielu przyczyn. Przykładowymi są między innymi:

• zatrucia, np. alkoholowe, lekowe czy metalami ciężkimi;
• infekcje bakteryjne lub grzybicze;
• choroby ośrodkowego układu nerwowego;
• zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej;
• przegrzanie organizmu;
• porażenie prądem;
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• śpiączka mocznicowa;
• cukrzyca;
• choroby o podłożu psychicznym;
• niedotlenienie.

Świadomość jest podstawą prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Zależy od sprawnej czynności kory mózgu oraz układu siatkowatego zlokalizowanego w pniu mózgu. Wszystkie struktury ośrodkowego układu nerwowego (OUN) muszą być stale zaopatrywane w krew, a tym samym w tlen i składniki odżywcze. Właśnie dlatego, do ich sprawnego funkcjonowania niezbędne jest współdziałanie układu nerwowego, układu krążenia oraz układu oddechowego. Już zaburzenie wyłącznie jednego z nich może powodować zaburzenia świadomości o różnym nasileniu.

Jedną z najczęstszych przyczyn zaburzeń świadomości jest tzw. hipotonia ortostatyczna. Ma miejsce przy nagłym przyjęciu pozycji stojącej po wcześniejszej pozycji leżącej. Podczas leżenie krew rozkłada się równomiernie po całym organizmie, spora jej ilość dociera również do mózgu. Z kolei w momencie nagłego wstania krew odpływa w kierunku kończyn dolnych, chwilowo nie obejmując mózgowia w odpowiednich ilościach. Efektem są mroczki przed oczami, zawroty głowy, chwilowe zaburzenie świadomości. U zdrowych osób stan ten szybko przemija.

Zaburzenia świadomości – leczenie

Ostatnimi czasy co raz częściej diagnozuje się zaburzenia świadomości, leczenie ich zależy od dokładnej przyczyny występowania. Przykładowo, w przebiegu cukrzycy dąży się do wyrównania glikemii i ustabilizowania choroby, zaś przy odwodnieniu podstawą jest wysoka podaż elektrolitów i wody. Zaburzenia świadomości mogą mieć miejsce wskutek przegrzania organizmu lub zbyt długiej ekspozycji na słońce. Taką osobę należy zabezpieczyć, zapewniając jej odpoczynek w cieniu, po czym należy zadzwonić po karetkę pogotowia. Zwłaszcza, jeśli pojawiają się majaczenie, splątanie czy brak koordynacji. Może to bowiem wskazywać na udar słoneczny.

Warto posiłkować się naturalnymi sposobami wsparcia w walce z zaburzeniami świadomości. Należy zadbać o obecność w diecie kwasów tłuszczowych omega-3. Kwasy te są istotnym materiałem budulcowym błony komórek mózgowych, dlatego mają wpływ na wiele procesów zachodzących w układzie nerwowym. W sytuacji gdy poziom kwasów omega 3 jest zbyt niski, mózg nie ma zapewnionej odpowiedniej ochrony, w wyniku czego może dochodzić zaburzeń psychicznych.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Górska U., Koculak M., Brocka M., Binder M., Zaburzenia świadomości – perspektywa kliniczna i etyczna, Aktualności Neurologiczne, 3/2014.
2. Mazur R., Klimarczyk M., Trzcińska M., Rajczyk W., Zaburzenia świadomości – spojrzenie interdyscyplinarne, Polski Przegląd Neurologiczny, 2/2014.
3. Ciszowski K., Miętka-Ciszowska A., Zaburzenia świadomości: stan wegetatywny i stan minimalnej świadomości, Przegląd Lekarski, 8/2013.