Aktualizacja: 11 września 2023
Rdest ptasi (łac. Polygonum aviculare) to jednoroczna, rzadziej dwuletnia roślina kosmopolityczna strefy klimatu umiarkowanego. Chociaż powszechnie uważa się go za chwast, to w medycynie ludowej znany jest i ceniony już od wielu lat, ponieważ posiada bardzo cenne właściwości zdrowotne. Nazwa Rdest Ptasi prawdopodobnie wzięła się do faktu, że jest on ulubionym pokarmem wielu gatunków ptaków. Szczególnie upodobały go sobie wróble oraz ptactwo domowe takie jak kury, gęsi czy kaczki. Roślina ta jest chętnie zjadana także przez świnie. Ludowe nazwy rdestu ptasiego to bzdziorost, drutowiec, podróżnik, świńska trawa, wróble języczki.
Spis treści
Rdest ptasi – występowanie
Rdest ptasi występuje pospolicie w całej Europie. Rośnie wszędzie tam, gdzie w wyniku częstego udeptywania żadna inna roślina nie może. Występuje przy polnych drogach, na poboczach, terenach ruderalnych, wiejskich podwórkach. Rdest ptasi zachwaszcza trawniki, pola uprawne i ogrody, a nawet szczeliny pomiędzy płytami chodnikowymi. Potrafi wyrosnąć na glebach różnego rodzaju, nawet tych przesuszonych i najuboższych. Dodatkowo jest niezwykle odporny na uszkodzenia mechaniczne i zadeptywanie np. przez ludzi czy zwierzęta domowe.
Jak wygląda rdest ptasi?
Być może nie zdajemy sobie z tego sprawy, jednak wiele osób dobrze wie jak wygląda rdest ptasi. W Polsce jest bardzo powszechny, niejednokrotnie zdeptujemy go na polnych ścieżkach. Łodygi rdestu ptasiego są dość długie, cienkie, rozesłane i rozgałęzione. Dorastają do wysokości około 50 cm. Posiada on drobne, eliptyczne liście. Z kątków liści wyrastają czerwonawo zielone lub białawo zielone kwiaty. Po przekwitnięciu roślina ta wytwarza owoce. Są to brązowe orzeszki o trójkątnym kształcie i wielkości około 3 mm.
Herba Polygoni avicularis – ziele rdestu ptasiego
Surowcem leczniczym jest ziele rdestu ptasiego, czyli Herba Polygoni avicularis. Ścinane są ulistnione i kwitnące szczyty pędów, bez zgrubiałych łodyg. Dokonuje się tego pod koniec okresu wegetacji. Czas kwitnienia przypada od czerwca do października. Jako tereny do zbierania surowca wybiera się obszary z dala od ruchliwych dróg, oddalone od aglomeracji miejskich, miejsca niewydeptane przez ludzi i zwierzęta. Zebrane ziele suszy się w temperaturze około 40 stopni C. Najczęściej pozostawia się je do wyschnięcia na słońcu. Aby ziele rdestu zachowało swoje cenne właściwości zdrowotne powinno być suche, a nie przesuszone. Herba Polygoni avicularis – ziele rdestu ptasiego należy przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach, w suchym miejscu bez dostępu światła.
Ze względu na skład, zielarze często sięgali po Herba Polygoni avicularis – ziele rdestu ptasiego. Stanowi ono źródło następujących substancji:
- kwasy organiczne;
- olejki eteryczne;
witaminy (kwas askorbinowy, witamina K, beta karoten); - krzemionka;
- garbniki;
- cukry;
- fenolokwasy (kwas kawowy, kwas kumarynowy, kwas chlorogenowy, kwas galusowy);
- flawonoidy (avicularinum, hiperozyd, kwercetynę);
- sole mineralne;
- substancję powodującą rozkład witaminy B1 (czynnik antytiaminowy).
Ziele rdestu ptasiego stosuje się w mieszankach zielarskich używanych przede wszystkim do leczenia nerek, wątroby, płuc, chorób kobiecych i chorób reumatycznych.
Rdest ptasi – właściwości
Właściwości lecznicze
Stosowany zewnętrznie wyciąg z rdestu ptasiego ma właściwości ściągające, przeciwzapalne i bakteriostatyczne. Dlatego też może być używany przy krwotokach z ran świeżych, owrzodzeniach, stłuczenia, odmrożeniach czy oparzeniach. Skutecznie pomaga przyspieszyć ich gojenie. Wykorzystywany jest również na układ oddechowy działając lekko wykrztuśnie. Znajduje więc zastosowanie jako środek wspomagający w terapii łagodnych nieżytów górnych dróg oddechowych oraz pomocniczo w stanach zapalnych jamy ustnej czy gardła.
Przetwory z rdestu ptasiego, głównie ze względu na ich właściwości moczopędne, stosowane są w celu zapobiegania powstawaniu złogów i kamieni moczowych w drogach żółciowych, w pęcherzyku żółciowym oraz w drogach moczowych i w nerkach. Rdest ptasi stosowany regularnie wspomaga oczyszczanie organizmu i jest cennym składnikiem mieszanek ziół na pasożyty.
Właściwości kosmetyczne
Właściwości kosmetyczne rdestu ptasiego wiążą się bezpośrednio z wysoką zawartością krzemionki. Jego lecznicze działanie, głównie ściągające, przeciwzapalne oraz bakteriostatyczne jest wykorzystywane przy łagodzeniu zmian trądzikowych, wyprysków, drobnych ran skórnych czy też łojotoku. Dlatego najskuteczniejsze jest stosowanie zewnętrzne w formie okładów i przemywanie twarzy schłodzonym naparem.
Krzemionka zawarta w rdeście ptasim bardzo dobrze sprawdza się gdy chcemy poprawić kondycję słabych i wypadających włosów. Warto wtedy zastosować napar jako płukankę do włosów.
Ziele rdestu ptasiego przeciwwskazania
Pomimo wielu korzyści jakie niesie stosowanie ziela rdestu ptasiego warto także pamiętać, że jego długotrwałe przyjmowanie może powodować wypłukiwanie z naszego organizmu witaminy B1 (tiaminy). Dlatego w momencie kiedy decydujemy się na jego regularne spożywanie, należy zadbać o obecność w naszej diecie produktów bogatych w witaminę B1 albo zacząć ją dodatkowo suplementować. Naturalnym źródłem tiaminy są drożdże, fasola biała, ziarna zbóż i Spirulina.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Flora Polski. Rośliny naczyniowe, Tom III edycja II, 1992.
- Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, 1989.
- Radomski M., Grunt to zdrowie, Słupsk 2019.
- Gryszczyńska A., Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, Postępy Fitoterapii, 4/2009.
Zostaw komentarz