Tężec

Aktualizacja: 17 grudnia 2021

Tężec to poważna choroba, która często kończy się śmiercią pacjenta. Ma ostry przebieg i charakterystyczne objawy, po których dość łatwo można poznać jej obecność. Tężec wywołuje toksyna wydzielana przez zarodnikujące bakterie Clostridium tetani, mające zdolność wytwarzania przetrwalników. Powszechnie występują w glebie oraz odchodach ludzi i zwierząt – nie trudno o zakażenie nimi.

Tężec – objawy

Okres intubacji Clostridium tetani wynosi średni 10 dni, choć może przedłużać się nawet do 3 tygodni. Wszystko zależy od miejsca i rozległości rany, przez którą do organizmu przedostały się patogeny. Już wczesne objawy można uznać za wyjątkowo charakterystyczne. Są to:

• sztywność szczęki, a więc trudności z maksymalnym otwarciem ust;
• wyprężenie okolic brzucha;
• bolesne skurcze mięśni.

Wraz z postępem choroby pojawiają się trudności z oddychaniem i przełykaniem kęsów pokarmowych czy nawet śliny. Zesztywnienie szczęki może prowadzić do szczękościsku i katalepsji. Aż do 25% zakażeń kończy się zgonem pacjenta mimo podjętego leczenia. W medycynie wyróżnia się ponadto 4 postacie tężca:

• miejscową;
• uogólnioną;
• mózgową;
• noworodkową.

Najłagodniejszym przebiegiem cechuje się postać miejscowa, która przebiega z bólem i skurczami w okolicy zranienia. Objawy utrzymują się do kilku tygodni i mogą ustąpić samoistnie. W postaci uogólnionej występują dodatkowo bóle głowy, drgawki i zaburzenia ciśnienia krwi. Śmiertelność dochodzi tu do 20%. W postaci mózgowej zauważa się porażenie nerwów czaszkowych, zazwyczaj nerwu twarzowego. Z kolei przy tężcu noworodkowym można zauważyć typowe wyginanie się dziecka w łuk. Bez względu na rodzaj tężca, najczęściej występującym objawem jest szczękościsk i uogólnione wzmożone napięcie mięśniowe.

Jak rozpoznać tężec?

Bakterie wywołujące tężec rzadko udaje się wyizolować z rany, dlatego wstępne rozpoznanie stawia się na podstawie opisanych wyżej objawów. Oczywiście pierwszą czynnością, którą należy wykonać, jest odnalezienie miejsca zranienia na ciele, przez które doszło do infekcji. Może to być ugryzienie przez obce zwierzę czy nawet niewielkie skaleczenie podczas prac w ogrodzie bez rękawic ochronnych. Po rozpoznaniu tężca lekarz ma obowiązek zgłosić to do Państwowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.

Tężec – leczenie

Najważniejszym aspektem leczenia tężca jest natychmiastowe podanie pacjentowi antytoksyny, która ma właściwości neutralizujące w stosunku do toksyn bakterii Clostridium tetani. Następnie lokalizuje się ranę, dokładnie ją oczyszcza i jeśli jest to konieczne – usuwa martwicze tkanki wraz z bakteriami. W związku z tym, że tężec wywołują bakterie, lekarz zaleca antybiotykoterapię. Pacjent zostaje hospitalizowany, a jego stan zdrowia musi być na bieżąco monitorowany, także pod kątem zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.

Jak chronić się przed tężcem?

Najskuteczniejszą metodą ochrony przed tężcem jest szczepienie. Po podaniu szczepionki (anatoksyny) zainfekowany organizm zaczyna wytwarzać surowicę przeciwtężcową. Aby uzyskać rzeczywisty efekt ochronny zaleca się szczepienie w kilku seriach, w odpowiednich odstępach czasu. Powinny zdecydować się na nie nawet osoby, które wcześniej przechorowały tężec, ponieważ nie daje to całkowitej odporności. Pierwszą dawkę rekomenduje się przyjąć jeszcze przed wejściem w pełnoletność, zaś dawki przypominające powinny mieć miejsce co 10 lat.

Kolejną ważną kwestią jest wysoka higiena osobista, zwłaszcza podczas prac na roli, w gospodarstwie czy w ogrodach. Hodowle zwierząt powinny być prowadzone z zachowaniem najwyższych standardów higieny.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gliński Z., Żmuda A., Tężec – ostra neuroinfekcja ludzi i zwierząt, Życie Weterynaryjne, 5/2021.
2. Czepiel J., Biesiada G., Lisak-Gurba K., Gawrecka A., Dikolenko A., Jędrychowski M., Mach T., Garlicki A., Zachorowania na tężec w regionie Polski Południowej w latach 2000-2010, Gerontologia Polska, 3/2012.