Zez rozbieżny

Aktualizacja: 24 sierpnia 2022

Zez rozbieżny to jedna z form choroby zezowej, charakteryzującej się nieprawidłowym umieszczeniem gałek ocznych, czemu zwykle towarzyszą zaburzenia widzenia. Może dotyczyć tylko jednego oka, jak również obu oczu. Istnieje wiele przyczyn tej dolegliwości, zwykle wymienia się jednak zaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego.

Rodzaje zeza

Wyróżniamy kilka rodzajów zeza:

• zez porażenny – ruch gałki ocznej w kierunku porażonym jest niemal niemożliwy;
• zez ukryty – mięśnie jednej gałki ocznej są słabsze od mięśni drugiej gałki ocznej. Lekki zez ujawnia się podczas patrzenia jednym okiem;
• zez towarzyszący – rozbieżny, zbieżny, skośny, ku górze bądź ku dołowi.

Zez z grupy towarzyszących występuje najczęściej.

Jak wygląda zez rozbieżny?

O zezie rozbieżnym mówimy wówczas, gdy gałka oczna nachylona jest w kierunku skroni. Przeciwna sytuacja (gałka oczna kieruje się ku nosowi) odnosi się do zeza zbieżnego. Jak wspomniano, może dotyczyć jednego oka lub obu naraz, przy czym nierzadkim zjawiskiem jest zez naprzemienny. Odnosi się on do sytuacji, gdy zmiana położenia gałki ocznej dotyczy raz jednego oka, a raz drugiego, w zależności od różnych czynników zewnętrznych (np. źródła światła czy natężenia hałasu). Obecność zeza prowadzi do zaburzeń widzenia, w tym do widzenia podwójnego.

Zobacz również: Kurza ślepota.

Zez rozbieżny – przyczyny

Do możliwych przyczyn zeza rozbieżnego zaliczamy:

• wady refrakcji;
• nowotwory siatkówki oka;
• nawracające zakażenia;
• dużą różnicę między wadą wzroku jednego oka a drugiego;
• choroby gałki ocznej bądź oczodołów;
• czynniki genetyczne i rodzinne (zez często występuje rodzinnie);
• choroby ośrodkowego układu nerwowego;
• zaburzenia czynności nerwów unerwiających mięśnie gałkoruchowe.

Ciekawostką jest, że zez rozbieżny może występować u niemowląt jako fizjologiczne zjawisko. Ma to związek z brakiem koordynacji gałek ocznych oraz brakiem pełnego rozwinięcia układu nerwowego. Zwykle sytuacja stabilizuje się jeszcze przed ukończeniem 3. miesiąca życia. Jeśli zez utrzymuje się dłużej, wymaga szczegółowej diagnostyki, najlepiej jeszcze przed ukończeniem 1. roku życia dziecka. U osób dorosłych zez rozbieżny może wystąpić nagle, wskutek zadziałania czynników chorobotwórczych. Może się także zdarzyć, że zez wystąpi jako konsekwencja bardzo wysokiej wady wzroku (krótkowzroczności).

Zez rozbieżny – leczenie

Wyróżniamy 2 podstawowe rodzaje leczenia zeza rozbieżnego:

• zachowawcze;
• operacyjne.

Leczenie zeza rozbieżnego zachowawcze

Leczenie zachowawcze ma na celu poprawę widzenia w oku zezującym oraz wytworzenie fiksacji centralnej (zdolności do utrzymywania gałki ocznej we właściwym położeniu). Stosuje się stałą korekcję za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych o specjalnym kształcie. W zależności od wady wzroku można sięgnąć po okulary pryzmatyczne, które wpływają na pozycję, zmieniając reakcję osoby na skupienie. Pryzmaty zmieniają sposób, w jaki światło, a tym samym obrazy, docierają do oka, symulując zmianę jego położenia. Dodatkowo uzupełnieniem leczenia zachowawczego jest rehabilitacja wzrokowa.

Leczenie zeza rozbieżnego operacyjne

Leczenie operacyjne obejmuje interwencję w obrębie mięśni ruchowych gałek ocznych. Dąży się do osłabienia tych ze wzmożonym napięciem oraz wzmocnienia tych z osłabionym napięciem. Metodą pośrednią, pomiędzy leczeniem zachowawczym a operacyjnym, jest ostrzykiwanie odpowiednich mięśni toksyną botulinową. W konsekwencji mięśnie te zmienią swoje napięcie, co skutkuje wyrównaniem gałek ocznych. Najlepsze efekty osiąga się łącząc kilka różnych metod.

Zobacz również: Cyfrowe zmęczenie wzroku.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Oleszczyńska-Prost E., Zez, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2015.
2. Kański J., Bowling B., Kański Okulistyka Kliniczna, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2013.