Energetyka wysiłku fizycznego

Aktualizacja: 2 listopada 2021

Energetyka wysiłku fizycznego to wszystkie zjawiska i procesy zachodzące w tkankach organizmu wskutek podjęcia aktywności fizycznej. Takich procesów jest wiele, a źródło pozyskiwania energii zależy m.in. od rodzaju wykonywanych ćwiczeń. Energia jest dostarczana dzięki cząsteczkom ATP.

Energetyka wysiłku fizycznego

Wyróżniamy 3 systemy generujące energię niezbędną do skurczu mięśnia. Są to systemy:

• tlenowy;
• glikolityczny (mleczanowy);
• ATP-PCr.

Każdy z nich prowadzony jest w innych warunkach, jednak dostarcza odpowiedniej ilości energii.

System tlenowy

Jak wskazuje nazwa, do jego przeprowadzenia niezbędny jest tlen. Utlenianie komórkowe zachodzi na wewnętrznej błonie mitochondrialnej. Efektywność tego systemu jest znacznie wyższa niż w przypadku pozostałych. W rezultacie pełni on główną rolę w wytwarzaniu energii przy wysiłkach wytrzymałościowych i długotrwałych.

System glikolityczny

Składa się aż z 12 reakcji enzymatycznych, jest więc bardziej skomplikowany. W jego trakcie najważniejszy jest rozpad glukozy i glikogenu, w efekcie czego powstają cząsteczki ATP. Glikoliza przebiega w sposób beztlenowy, dlatego to podstawowy system przy wysiłkach krótkotrwałych, siłowych. Wprawdzie ostatecznie powstaje mniejsza ilość energii, proces następuje jednak aż 1,5 razy szybciej niż przy udziale tlenu.

System ATP-PCr

Zwany również systemem fosfagenowym. Polega na stałej odbudowie cząsteczek ATP, dzięki czemu ich zapas się nie wyczerpuje. Proces przebiega bez udziału tlenu, przy czym 1 mol ATP powstaje z 1 mola PCr (fosfokreatyny). Wytwarza małą sumę ATP i dostarcza energii głównie w pierwszych minutach wysiłku o wysokiej intensywności.

Długotrwałe wysiłki fizyczne

W trakcie długotrwałych wysiłków fizycznych następuje zwiększona degradacja białek mięśniowych i wątrobowych oraz wzrost przemian wolnych aminokwasów. W efekcie miejsce ma także wzrost stężenia mocznika we krwi. Podczas zachodzących procesów wykorzystywane są aminokwasy z białek mięśniowych (głównie walina, leucyna i izoleucyna). Ma to miejsce wówczas, gdy wyczerpaniu ulegną zapasy glikogenu. Aby efektywnie uprawiać wytrzymałościowe sporty należy więc zadbać m.in. o odpowiednią podaż aminokwasów. Można tego dokonać drogą odpowiednio zbilansowanej diety lub dodatkowej suplementacji.

Zobacz również: Chcę uprawiać sport, czyli suplementy dla aktywnych.

Wysiłki tlenowe i beztlenowe

Kolejne ważne pojęcia w energetyce wysiłku fizycznego to aktywności tlenowe oraz aktywności beztlenowe – w zależności od źródła pozyskiwanej energii. Wysiłki aerobowe, czyli tlenowe, wymagają tlenu. Dokładniej opisując, energia pozyskiwana jest z procesów utleniania, np. aminokwasów czy wolnych kwasów tłuszczowych. Utlenianie w mięśniach szkieletowych rozpoczyna się po około 10 sekundach, przy czym po 2 minutach osiąga maksimum. Zużycie tlenu jest wprost proporcjonalne do wzrostu intensywności pracy mięśni.

Natomiast podczas wysiłków beztlenowych energia pozyskiwana jest z przemian bez użycia tlenu. W ich przebiegu dochodzi do odtworzenia cząsteczek ATP z rozpadu glukozy pochodzącej z mięśni i wątroby. Powstaje kwas pirogronowy, który następnie ulega przekształceniu do kwasu mlekowego. W wyniku rozłożenia 1 cząsteczki glukozy w procesach beztlenowych zostają wytworzone 2 cząsteczki ATP.

Zobacz również: Aktywność fizyczna – wpływ na zdrowie człowieka.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Wojtasik W., Szulc A., Kołodziejczyk M., Szulc A., Wybrane zagadnienia dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na organizm człowieka, Journal of Education, Health and Sport, 5/2015.
2. Makowiec-Dąbrowska T., Bortkiewicz A., Gadzicka E., Wysiłek fizyczny w pracy zawodowej – czynnik ryzyka czy ochrona przed chorobami układu krążenia, Medycyna Pracy, 5/2007.