Syndrom Tourette’a

Aktualizacja: 19 września 2022

Syndrom Tourette’a, zwany również zespołem Tourette’a to często występujące zaburzenie charakteryzujące się występowaniem przewlekłych tików mięśniowych i głosowych. Choroba dotyczy aż 4-krotnie częściej mężczyzn niż kobiet. Zaburzenie ma swój początek w dzieciństwie lub w okresie młodzieńczym i nierzadko utrzymuje się w okresie dorosłości.

Z czego wynika syndrom Tourette’a?

Do tej pory nie znaleziono dokładnych przyczyn tej dolegliwości. Uważa się, że wpływ na jej wystąpienie ma nieprawidłowość dotycząca dopaminy (ważnego neuroprzekaźnika w układzie nerwowym). Pacjenci często wykazują również obniżony poziom serotoniny. Badania struktury mózgu tomografią komputerową nie wykazały żadnych nieprawidłowości, które mogłyby wyjaśnić przyczyny zaburzenia. Natomiast badania za pośrednictwem PET zauważyły powiązanie prostych tików ruchowych z korą sensomotoryczną, a tików złożonych oraz głosowych z aktywnością bruzd przed- i zarodkowych oraz w wyspie, jądrze ogoniastym, wzgórzu i móżdżku.

Istnieją przesłanki, że przyczyną rozwoju zespołu Tourette’a mogą być infekcje, problemy w okresie życia płodowego i okołoporodowe, alergie, hormony oraz stres. Nie zostało to jednak do końca potwierdzone.

Objawy zespołu Tourette’a

Jak wspomniano, najpowszechniej występującym objawem w przebiegu zespołu Tourette’a są tiki. Rozumie się je jako nagły, urwany i powtarzalny ruch lub wokalizacja, w które zaangażowane są określone grupy mięśni. Od zwykłych, skoordynowanych ruchów tiki wyróżniają się swoją intensywnością i brakiem rytmiczności. Mogą różnić się stopniem nasilenia oraz znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Może się zdarzyć, że osoba z tym syndromem jest w stanie chwilowo powstrzymać się od tików, choć zwykle wiąże się to z intensywnym napięciem wewnętrznym. Zarówno tiki wokalne, jak i głosowe, można podzielić na proste oraz złożone. Do prostych zaliczamy:

• mruganie oczami;
• grymasy twarzy;
• chrząkanie, pomruki;
• podciąganie nosem;
• wzruszanie ramionami.

Natomiast złożonymi tikami są:

• skakanie;
• kucanie;
• wąchanie przedmiotów;
• wypowiadanie słów lub całych zdań wyrwanych z kontekstu.

Tiki ruchowe i głosowe nie są jednorodne. Mogą się zmieniać z czasem, pogarszać i nasilać pod wpływem niepokoju, lęków, stresu, nudy, zmęczenia lub podekscytowania.

Nasilone objawy

W przebiegu syndromu Tourette’a można wyróżnić również następujące dolegliwości:

• koprolalia – nieświadome lub niezamierzone wypowiadanie wulgaryzmów i przekleństw;
• echolalia – powtarzanie czyichś słów;
• echopraksja – powtarzanie czyichś zachowań lub ruchów;
• palilalia – powtarzanie ostatniego słowa, wyrażenia lub sylaby wypowiedzianych przez samego siebie.

Udowodniono, że szczególnie w okresie dzieciństwa syndrom Tourette’a występuje wspólnie z innymi dolegliwościami, takimi jak zaburzenia afektywne, ADHD czy zaburzenia snu. Rzadsze są epizody samookaleczania się. W zespole Tourette’a depresja może objawiać się w odmienny sposób – poprzez manifestowanie irytacji i złości. Wynika z trudności, które napotykają osoby chore, a należą do nich: poczucie odmienności, brak kontroli nad własnym zachowaniem i impulsami, a także kłopoty z adaptacją do pełnienia określonych ról społecznych.

Jak leczyć syndrom Tourette’a?

Nie jest możliwe wdrożenie leczenia przyczynowego, a do leczenia objawowego należy podejść ze szczególną ostrożnością. Wiąże się to z faktem, że u około 80% pacjentów objawy samoistnie ustępują wraz z dojrzewaniem organizmu lub mają mało nasilony przebieg. Jeśli jednak terapia jest rozpoczynana, dzieli się ją zwykle na 4 etapy:

• I – edukacja pacjenta i bliskich mu osób, czego celem jest poprawa jego codziennego funkcjonowania;
• II – leczenie psychoterapeutyczne, np. terapia behawioralna;
• III – farmakoterapia (wdraża się ją, gdy objawy są bardzo nasilone i tym samym utrudniają codzienne funkcjonowanie);
• IV – leczenie neurochirurgiczne (wdrażane wówczas, gdy farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów lub gdy leki powodują skutki uboczne).

Warto mieć na uwadze, że syndrom Tourette’a to nie tylko tiki, ale także nadpobudliwość psychoruchowa z deficytami uwagi i zaburzeniami emocjonalnymi. Pacjenci mają problem z zaakceptowaniem własnej osoby, wykazują niski poziom samooceny i dlatego chorzy, w szczególności młodzi i rozwijający się, powinni być pod opieką psychologa, który pomoże im pogodzić się z samym sobą i otaczającym światem.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Małek A., Golińska P., Depresja w przebiegu zespołu Tourette’a, Psychiatria Polska, 1/2018.
2. Janik P., Wolańczyk T., Bryńska A., Żarowski M., Szamburska-Lewandowska K., Szejko N. Postępowanie w tikach i zespole Gillesa de la Tourette’a – rekomendacje grupy ekspertów, Polski Przegląd Neurologiczny, 14/2018.
3. Kępa D., Zespół Tourette’a, Kraków 2018.
4. Dąbrowska A., Steinborn B., Zaburzenia zachowania i emocji w zespole Tourette’a, Neurologia Dziecięca, 28/2019.
5. Bobkowicz-Lewartowska L., Giers M., Uwarunkowania i przejawy zespołu Tourette’a z ilustracją dwóch przypadków, 2014.