Zespół poposiłkowy

Aktualizacja: 26 czerwca 2023

Zespół poposiłkowy (tzw. dumping syndrome) to szereg objawów ze strony układu sercowo-naczyniowego i pokarmowego spowodowanych spożyciem posiłku. Przyczyną jest częściowe lub całkowite wycięcie żołądka i zespolenie jego kikuta z jelitem czczym.

Zespół poposiłkowy – przyczyny

Główną przyczyną wystąpienia zespołu poposiłkowego jest resekcja żołądka. Dokonuje się jej z różnych względów, m.in. nowotworów żołądka czy jako chirurgiczne leczenie otyłości. Wszystko z powodu przyspieszonego wchłaniania cukru (glukozy) przez jelita.

Usunięcie całego żołądka lub tylko jego części prowadzi do zakłóceń w prawidłowym działaniu przewodu pokarmowego. Pojawiają się zaburzenia trawienia pokarmów i wchłaniania składników odżywczych. Spożyty pokarm nie przebywa wystarczająco długo w żołądku ze względu na zmniejszenie jego objętości lub całkowity jego brak. W efekcie bezpośrednio gromadzi się w jelicie. To zaś w dużym stopniu obciąża jelita i powoduje wyrzut do krwi hormonów jelitowych. Skutkiem jest wystąpienie licznych, nieprzyjemnych objawów.

Oczywiście, wraz z upływem czasu organizm adaptuje się do nowych warunków. Po pewnym czasie objawy nie będą już występować. Mimo tego, u około 10% pacjentów objawy zespołu poposiłkowego utrzymują się już do końca życia lub znacznie dłużej niż w przypadku pozostałych 90% pacjentów.

Jak objawia się zespół poposiłkowy?

Wśród najczęściej występujących objawów zespołu poposiłkowego znajdują się:

• mdłości;
• uczucie gorąca;
• tachykardia;
• przyspieszony oddech;
• odbijanie;
• czucie pełności;
• biegunka;
• ból brzucha;
• wymioty.

Na samym początku miejsce ma tak zwana faza wczesna zespołu poposiłkowego, która objawia się osłabieniem i zawrotami głowy. Po pewnym czasie dołącza szybkie tętno, a ciśnienie tętnicze spada. Objawy pojawiają się już po 10-20 minutach od spożycia posiłku i utrzymują się około pół godziny.

Następnie miejsce ma faza późna, która może wystąpić nawet do 3 godzin po spożyciu posiłku. Wiąże się ona z dolegliwościami hipoglikemicznymi, czyli ze zbyt niskim poziomem glukozy we krwi. Obejmują dezorientację, osłabienie, drgawki, palpitacje serca, napad ogromnego głodu czy agresję.

Objawy zespołu poposiłkowego występujące po resekcji żołądka są tak charakterystyczne, że nie wymagają konsultacji z lekarzem. Należy jedynie przestrzegać zaleceń pozabiegowych, szczególnie tych dotyczących diety oraz czekać na ustąpienie dolegliwości. Mimo tego, jeśli utrzymują się one przez dłuższy czas, warto skonsultować się z lekarzem.

Jak zapobiegać zespołowi poposiłkowemu?

Zespół poposiłkowy znacznie częściej pojawia się po spożyciu następujących pokarmów:

• tłuszcze – zarówno roślinne, jak i zwierzęce;
• mleko i przetwory mleczne;
• cukry proste.

Należy zatem w pierwszym okresie po operacji unikać lub ograniczać ich spożycie. Zaleca się wprowadzenie do diety węglowodanów złożonych. Dodatkowo, posiłki:

• muszą być dokładnie i powoli przeżuwane;
• należy spożywać w równych odstępach czasu;
• nie mogą być zbyt zimne ani zbyt gorące;
• powinny być niewielkie objętościowo – lepiej jeść częściej i mniej.

Po posiłku warto położyć się na kilkanaście minut. Pół godziny przed i pół godziny po jedzeniu należy wypić szklankę wody. Nie wskazane jest picie wody podczas posiłku, co także nasila objawy.

Leczenie zespołu poposiłkowego

Jeśli już doszło do wystąpienia objawów zespołu poposiłkowego można sięgnąć po sposoby terapeutyczne. Zespół poposiłkowy nie jest niebezpieczny i nie powoduje poważnych powikłań. Może jednak ograniczać wchłanianie ważnych składników odżywczych i powodować niechęć do jedzenia, dlatego na ogół dąży się do minimalizowania objawów.

W konsultacji z lekarzem można stosować preparaty antycholinergiczne, które hamują czynność motoryczną przewodu pokarmowego, a także suplementację witaminami i składnikami mineralnymi. Inną metodą jest chirurgiczne wydłużenie drogi pokarmu z kikuta żołądka do dwunastnicy, co osiąga się poprzez wszycie wstawki wykonanej z jelita cienkiego. Zabieg wykonuje się jednak bardzo rzadko.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Olesiński T., Patofizjologiczne następstwa całkowitego wycięcia żołądka, Gastroenterologia Kliniczna, 3/2015.
2. Pytrus T., Iwańczak B., Blitek A., Iwańczak F., Ocena czynności mioelektrycznej żołądka u dzieci z zaburzeniami czynnościowymi dolnego odcinka przewodu pokarmowego, Adv Clin Exp Med, 5/2004.