Skaza małopłytkowa

Aktualizacja: 4 kwietnia 2022

Skaza małopłytkowa to patologiczny stan, w którym następuje zmniejszenie liczby trombocytów poniżej 150 000/ul. Szacuje się, że dotyczy do 2,5% populacji. Płytki krwi odgrywają niezwykle istotną rolę w procesie krzepnięcia krwi, dlatego konsekwencje ich niedoboru mogą być poważne. Zwiększa się ryzyko krwotoków i krwawień, co może doprowadzić nawet do śmierci (np. w przypadku krwawienia w obrębie ośrodkowego układu nerwowego).

Z czego wynika skaza małopłytkowa?

Do przyczyn małopłytkowości można zaliczyć:

• zmniejszenie liczby megakariocytów w szpiku lub niedostateczne wytwarzanie płytek krwi z innego powodu (małopłytkowości centralne);
• nadmiernie szybkie usuwanie płytek krwi z krążenia (małopłytkowości obwodowe);
• nieprawidłowy rozdział płytek krwi w ustroju;
• rozcieńczenie płytek krwi.

Małopłytkowości obwodowe mogą pojawiać się wskutek obecności przeciwciał przeciwpłytkowych (małopłytkowości obwodowe immunologiczne), w tym autoprzeciwciał skierowanych przeciwko własnym płytkom krwi (małopłytkowości autoimmunologiczne), bądź wskutek działania czynników nieimmunologicznych. W niektórych stanach chorobowych może współistnieć kilka wyżej wymienionych mechanizmów.

Wyróżnia się także małopłytkowość rzekomą, która jest jedynie artefaktem laboratoryjnym, wynikającym z aglutynacji płytek we krwi pobranej do probówki z EDTA. Czynnikiem aglutynującym płytki in vitro są występujące u 0,2% osób zdrowych przeciwciała „naturalne” skierowane przeciwko neoepitopom powstałym w związku z zaburzeniem struktury kompleksu glikoprotein Ilb/Illa błony płytkowej. Przeciwciała te wiążą się z odpowiadającymi antygenami na płytkach w wyniku znacznego zmniejszenia przez EDTA stężenia jonów wapniowych w osoczu.

Objawy skazy małopłytkowej

W małopłytkowościach objawy skazy krwotocznej pojawiają się zwykle wtedy, gdy liczba płytek krwi przekroczy 30 000/μl. W wielu przypadkach nie ma jednak korelacji między liczbą płytek, długością czasu krwawienia i nasileniem skazy. Charakterystyczną cechą małopłytkowości są:

• krwawienia skórno-śluzówkowe;
• drobne wybroczyny, które pojawiają się na skórze kończyn, tułowia, rzadziej twarzy oraz na błonie śluzowej jamy ustnej;
• krwawienia z dziąseł, nosa, dróg moczowych i dróg rodnych u kobiet.

Do cięższych powikłań należą krwawienia z przewodu pokarmowego i krwawienia śródczaszkowe, które mogą być śmiertelne. U 10% chorych obserwuje się nieznaczne powiększenie śledziony. Badania laboratoryjne wykazują obniżenie poziomu trombocytów przy zachowaniu prawidłowych wyników pozostałych parametrów (leukocyty, hemoglobina, wzór odsetkowy).

Leczenie skazy małopłytkowej

Małopłytkowości wrodzone leczy się poprzez przetaczanie koncentratu krwinek płytkowych w razie potrzeby oraz metodami farmakologicznymi. Popularna jest desmopresyna (syntetyczna pochodna wazopresyny, glikokortykosteroidy oraz interleukina 3. W niektórych przypadkach konieczna okazuje się być plenektomia – szczególnie w tych o bardzo ciężkim przebiegu – lub przeszczepienie komórek hemopoetycznych. Taki przeszczep uznaje się za najskuteczniejszą metodę leczenia utrwalonej małopłytkowości.

Natomiast małopłytkowości nabyte leczy się na drodze usunięcia czynnika sprawczego oraz terapii choroby podstawowej. W razie potrzeby także można wykonać przetaczanie koncentratu krwinek płytkowych. W obydwu przypadkach można rozważyć suplementację witaminy B12 i kwasu foliowego, które wspierają proces prawidłowego krzepnięcia krwi. Leczeniem skazy małopłytkowej zajmuje się hematolog.

Krzem organiczny
Krzem organiczny o wysokiej przyswajalności na poziomie aż 85%. Wzmacnia stawy, mięśnie i kości. Poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego, przyśpiesza wzrost włosów jak również paznokci ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Odnoczko E., Baran B., Windyga J., Zasady rozpoznawania skaz krwotocznych ze szczególnym uwzględnieniem diagnostyki laboratoryjnej, Hematologia, 4/2016.
3. Basak G., Dwilewicz-Trojaczek J., Jędrzejczak W., Hematologia – kompendium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.