Dym tytoniowy

Aktualizacja: 6 lipca 2022

Powszechnie wiadomo, jak bardzo szkodliwy jest dym tytoniowy – zarówno dla palaczy czynnych, jak i biernych. Zawiera on bowiem około 4000 związków chemicznych, które negatywnie wpływają na niemal wszystkie układy i tkanki organizmu. Dodatkowo należy pamiętać, że składniki dymu tytoniowego wykazują właściwości uzależniające.

Charakterystyka dymu tytoniowego

Na wstępie warto wiedzieć, że dym tytoniowy składa się z 2 rodzajów strumieni. Pierwszym jest strumień główny, wydychany do otaczającego powietrza przez aktywnych palaczy, drugim zaś – strumień uboczny, powstający podczas samoczynnego spalania się papierosa. Pod względem chemicznym dym tytoniowy to aerozol składający się z fazy cząsteczkowej i fazy gazowej. Obydwie fazy różnią się od siebie pod względem dokładnego składu chemicznego.

Co zawiera dym tytoniowy?

Udowodniono, że stężenie większości związków toksycznych jest wyższe w dymie ubocznym niż w głównym. Przykładowo, zawiera on niemal 50 razy więcej nitrozoaminy oraz 4 razy więcej benzopirenu. Z tego względu tak poważnym problemem jest bierne palenie – osoba przebywająca w jednym pomieszczeniu z palaczem jest w równi, a niekiedy nawet bardziej, narażona na działanie tych szkodliwych toksyn.

Najczęściej opisywanym składnikiem dymu tytoniowego jest nikotyna oraz jej metabolit – kotynina. W pojedynczej sztuce papierosa znajduje się jej nawet do 2 g, przez co stanowi około 97% wszystkich alkaloidów tytoniu. Do pozostałych szkodliwych związków zalicza się między innymi:

• tlenek węgla – po połączeniu z hemoglobiną tworzy karboksyhemoglobinę, przez co ogranicza transport tlenu do tkanek;
• tlenek azotu i dwutlenek azotu;
• cyjanowodór;
• aceton;
• piren;
• naftyloamina;
• kadm, arsen i inne metale ciężkie;
• fenol;
• amoniak;
• toluen;
• formaldehyd;
• wiele rodzajów węglowodorów alifatycznych.

Dokładny skład chemiczny pojedynczego papierosa zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju tytoniu, typu papierosa czy temperatury żarzenia. Istotny jest nawet sposób palenia. Mimo tych czynników skład dymu tytoniowego pozostaje wciąż niezwykle szkodliwy.

Jak dym tytoniowy wpływa na zdrowie?

Nie ma wątpliwości, że palenie papierosów jest szkodliwe i stanowi poważny czynnik ryzyka wielu chorób. Według Światowej Organizacji Zdrowia czynne palenie tytoniu stanowi jeden z głównych czynników powodujących śmierć wśród ludzi na całym świecie poprzez choroby spowodowane przez toksyczne składniki dymu tytoniowego. Szacuje się, że każdego roku palenie tytoniu zabija ponad 5 milionów ludzi, a liczba każdego roku wciąż rośnie. Wśród przykładowych chorób i dolegliwości związanych z paleniem papierosów można wyszczególnić:

• dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego – zawał serca, udar mózgu, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, tętniaki aorty, miażdżyca;
• dolegliwości ze strony układu oddechowego – nowotwory płuc i krtani, astma, infekcje dróg oddechowych;
• zmiany dermatologiczne;
• problemy ze wzrokiem – zmętnienie soczewki, zaćma, jaskra, suchość oczu;
• zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet;
• nieświeży oddech, żółte zęby, stany zapalne dziąseł i błon śluzowych;
• obniżenie płodności, a niekiedy nawet niemożność poczęcia potomstwa.

Dym tytoniowy jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży. Wykazano, że aż 2-krotnie zwiększa ryzyko samoistnych poronień oraz powikłań ciąży. U kobiet palących częściej odnotowuje się łożysko przodujące, poronienia oraz przedwczesne pęknięcie błon płodowych. Ponadto jedną z poważniejszych komplikacji przebiegu ciąży, wywołaną paleniem tytoniu, jest skrócenie czasu jej trwania.

Jednym z groźniejszych problemów palaczy jest zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów. Główne działanie toksyczne wolnych rodników występujących w dymie tytoniowym wiąże się z ich mutagennymi właściwościami. Wolne rodniki – jako struktury bardzo reaktywne – mogą wchodzić w reakcje z biogennymi cząsteczkami, w tym np. z kwasami nukleinowymi, prowadząc tym samym do zmiany w ich strukturze. Mogą wpływać w ten sposób na cechy fenotypowe i prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu komórki, a także do procesów nowotworzenia.

Zobacz również: Proces starzenia się organizmu.

Bibliografia

1. Kośmider L., Knysak J., Gawron M., Czogała J., Goniewicz M., Wolne rodniki w dymie tytoniowym – metody analizy i znaczenie biomedyczne, Medycyna Środowiskowa, 3/2013.
2. Sitarz A., Wójtowicz A., Wpływ dymu tytoniowego na płodność kobiety, Medycyna Środowiskowa, 2/2015.
3. Krzyścin M., Wpływ palenia papierosów oraz narażenia na wdychanie dymu tytoniowego w aspekcie stanu noworodka po urodzeniu, Poznań 2013.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...