Bilirubina

Aktualizacja: 19 sierpnia 2022

Bilirubina to barwnik żółci o kolorze od pomarańczowego do czerwonego. Powstaje z biliwerdyny, po czym wraz z żółcią przedostaje się do przewodu pokarmowego, gdzie ulega dalszym przemianom. W stanach chorobowych wątroby lub dróg żółciowych bilirubina może przedostawać się do krwi i osadzać w skórze (stan ten zwie się żółtaczką).

Jak powstaje bilirubina?

Zdecydowana większość, bo aż 80%, omawianego związku,powstaje z rozpadu hemoglobiny w makrofagach. Z kolei pozostałe 20% powstaje z nieefektywnej erytropoezy zachodzącej w szpiku kostnym, a także z rozpadu białek zawierających w swojej budowie hem.

Metabolizm bilirubiny

Najwięcej bilirubiny powstaje w tkankach organizmu w procesie rozpadu hemoglobiny. Bilirubina we krwi krążącej wiąże się z albuminą – część bardzo silnie, większość jednak ulega dysocjacji w wątrobie. Wolna bilirubina wnika do komórek wątroby, gdzie ulega związaniu z białkami cytoplazmy. Następnie jest ona sprzęgana z kwasem glukuronowym w reakcji katalizowanej przez enzym glukuronylotransferazę, który znajduje się w siateczce śródplazmatycznej gładkiej.

Każda cząsteczka bilirubiny wchodzi w reakcję z 2 cząsteczkami kwasu urydynodifosfoglukuronowego, tworząc w efekcie diglukuronian bilirubiny. Związek ten znacznie łatwiej rozpuszcza się w wodzie niż wolna cząsteczka bilirubiny, w związku z czym jest on transportowany wbrew gradiendowi stężeń, najprawdopodobniej na drodze transportu aktywnego, do wnętrza kanalików żółciowych. Niewielka ilość glukuronianu trafia do krwi krążącej, gdzie słabiej niż wolna bilirubina wiąże się on z albuminą i ulega ostatecznie wydaleniu wraz z moczem.

Tym samym w osoczu na całkowitą zawartość bilirubiny składają się 2 pule tego związku: wolna oraz w niewielkiej ilości związana. Większość glukuronianu bilirubiny trafia przez przewody żółciowe do jelita. Błona śluzowa jelita jest natomiast względnie nieprzepuszczalna dla bilirubiny związanej, zaś przepuszczalna dla bilirubiny wolnej oraz urobilinogenów.

Fizjologię omawianego związku można przedstawić w skrócie. Śledziona i wątroba przekształcają resztki grup hemowych w pigment zwany bilirubiną. Bilirubinę przenoszą albuminy osocza do wątroby, gdzie ulega metabolizowaniu i włączaniu do wydzieliny zwanej żółcią. Żółć z kolei jest wydzielana do przewodu pokarmowego, a metabolity bilirubiny opuszczają organizm w kale. Mniejsze ilości innych metabolitów ulegają filtracji z krwi w nerkach. Tam nadają żółty kolor moczowi.

Bilirubina – rodzaje

Omawiany związek występuje w organizmie człowieka w dwóch postaciach, jako:

• bilirubina niezwiązana;
• bilirubina związana.

Niezwiązana nie rozpuszcza się w wodzie. Posiada zdolność wiązania się z albuminami osocza, a po związaniu z nimi ulega transportowi do wątroby. W hepatocytach, czyli komórkach wątroby, przekształca się do postaci rozpuszczalnej w wodzie, czyli związanej. Bilirubina związana jest wydzielana do żółci.

Stężenie bilirubiny

Prawidłowe stężenie bilirubiny związanej powinno zawierać się w przedziale 0,1-0,4 mg/dl, natomiast prawidłowe stężenie bilirubiny całkowitej w przedziale 0,3-1,0 mg/dl. Do badania tych poziomów pobiera się osocze krwi. W pewnych okolicznościach stężenie bilirubiny we krwi może ulec podwyższeniu. Ten stan, zwany żółtaczką, sprawia, że skóra i białka oczu są zażółcone. Nagromadzenie bilirubiny może nastąpić z kilku przyczyn.

Noworodki, u których hemoglobina płodowa ulega rozkładowi i zostaje zastąpiona hemoglobiną dorosłych, są szczególnie wrażliwe na toksyczność bilirubiny. W związku z tym lekarze monitorują niemowlęta z powodu żółtaczki w pierwszych tygodniach życia. Innym częstym powodem żółtaczki są choroby wątroby. Wówczas narząd ten nie jest w stanie przetworzyć ani wydalać bilirubiny.

Bibliografia

1. Lipiński P., Więcek S., Jankowska I., Metabolizm bilirubiny i jego znaczenie w patogenezie Zespołów Rotora oraz Dubina Johnsona – aktualny stan wiedzy, Pediatria Polska, 92/2017.
2. Morawiecka-Pietrzak M., Morawska H., Bursa J., Ocena korelacji pomiędzy pomiarem przezskórnym a stężeniem bilirubiny w surowicy krwi noworodka, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 12/2016.
3. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...