Kwas oleinowy

Aktualizacja: 17 sierpnia 2020

Kwas oleinowy to nienasycony kwas tłuszczowy będący oleistą, bezbarwną cieczą. Jest najważniejszym i najczęściej występującym monoenowym kwasem w naturalnych tłuszczach.

Kwas oleinowy – charakterystyka

Monoenowe kwasy tłuszczowe to inaczej kwasy jednonasycone, które zawierają w cząsteczce jedno wiązanie podwójne.

Kwas oleinowy w kontakcie z powietrzem ulega utlenieniu, czego efektem jest zmiana barwy na ciemniejszą. Nie rozpuszcza sie w wodzie, lecz można go zmieszać z etanolem, eterem oraz roztworem NaOH. Jak w przypadku wszystkich związków nienasyconych, również on ulega addycji elektrofilowej. Występuje pod postacią estrów gliceryny w olejach roślinnych i tłuszczach zwierzęcych.

W trakcie uwodornienia w obecności katalizatora niklowego omawiany związek przyłącza 2 atomy wodoru, w rezultacie czego przekształca się do kwasu stearynowego. Reakcja ta jest podstawą procesu utwardzania olejów roślinnych. Utwardzanie takie prowadzi do otrzymywania tłuszczów stałych, na przykład margaryny. Kwas oleinowy otrzymuje się w wyniku hydrolizy miękkich tłuszczów czy olejów.

Zastosowanie kwasu oleinowego

Omawiany kwas stosuje się w kosmetologii do produkcji mydeł, kosmetyków, środków piorących, a także do produkcji smarów i syntezy organicznej. Znajduje się on również w sporej ilości w olejach wykorzystywanych w gastronomii. Największe ilości związku odnotowuje się w oliwie z oliwek, oleju rzepakowym czy smalcu. Tłuszcze te przeznaczone są głównie do smażenia.

Jakie właściwości zdrowotne wykazuje kwas oleinowy?

Kwas oleinowy jako składnik tłuszczów wykazuje istotne właściwości zdrowotne, jednak w mniejszym nasileniu niż kwasy wielonienasycone (omega-3 i omega-6). Mimo wszystko przemyślana, optymalna podaż w diecie stanowi między innymi prewencję chorób układu sercowo-naczyniowego. Badania wykazały, że spożywanie nienasyconych kwasów tłuszczowych może chronić przed miażdżycą tętnic oraz różnego rodzaju problemami metabolicznymi. Dzieje się tak, ponieważ kwas oleinowy pomaga obniżyć poziom cholesterolu LDL, nie obniżając przy tym frakcji HDL. Innymi słowy zmniejsza ryzyko peroksydacji lipidów w lipoproteinach i w efekcie tego zapobiega tworzeniu się płytek miażdżycowych. Dodatkowo kwas oleinowy bierze udział w procesie produkcji osłonek mielinowych w układzie nerwowym. Między innymi z tego względu trwają badania nad wykorzystaniem tego związku w zaburzeniach funkcji poznawczych u osób starszych.

Podsumowując, racjonalne spożycie kwasu oleinowego wraz z tłuszczami może stanowić prewencję chorób cywilizacyjnych związanych przede wszystkim z metabolizmem oraz układem krwionośnym. Szczególnie duże spożycie oliwy z oliwek odnotowuje się na obszarach basenu Morza Śródziemnego. Badania statystyczne wykazały, że osoby zamieszkujące te tereny znacznie rzadziej cierpią na tego typu schorzenia, co potwierdza skuteczność kwasu oleinowego.

Nadmiar kwasu oleinowego w diecie

Każda skrajność jest zjawiskiem negatywnym, również w tym przypadku. Wprawdzie niedobór kwasu oleinowego może powodować wzrost ryzyka wielu chorób, jednak nadmierne spożywanie także działa szkodliwie. Długotrwała podaż kwasu w dużych ilościach zwiększa ryzyko niewydolności serca. Niektóre badania sugerują, że nadmierna podaż przyczynia się do obniżenia zdolności reprodukcyjnych u obu płci, jednak badania te wymagają dodatkowego potwierdzenia. Większość tego typu badań wskazywała na znaczne obniżenie ilości i ruchliwości plemników.

Bibliografia

1. Dudek K., Kasza T., Ruszel M., Sikora E., Suryło P., Tomaszkiewicz-Potępa A., Vogt O., Chemia, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2008.
2. Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2010.
3. Kwiatkowska E., Właściwości zdrowotne oliwy z oliwek, Postępy Fitoterapii, 3/2007.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...