Homeostaza to pojęcie odnoszące się do zachowania przez organizm względnie stałego stanu równowagi procesów życiowych, niezależnie od wpływów otoczenia. Dzięki utrzymaniu homeostazy organizm jest w stanie prawidłowo funkcjonować w każdych warunkach.
Charakterystyka
Naturalnym środowiskiem, w którym przebywają komórki naszego ciała, jest część śródtkankowa płynu zewnątrzkomórkowego. Ponieważ prawidłowe funkcjonowanie komórki zależy od stabilności składu tego płynu, w organizmach wielokomórkowych rozwinął się pełen wachlarz mechanizmów regulacyjnych, mających go utrzymać.
Przykładami mechanizmów homeostatycznych mogą być:
- własności buforujące płynów ciała;
- utrzymanie stałej temperatury ciała;
- stan nawodnienia organizmu i ogólna objętość płynów ustrojowych;
- regulacja ciśnienia krwi;
- dostosowanie pracy nerek i układu oddechowego do nadmiaru kwasów lub zasad.
Podobnych przykładów jest znacznie więcej, a fizjologia w znacznej części skupia się na mechanizmach regulacyjnych, które pracują po to, aby utrzymać stałość środowiska wewnętrznego. Wiele z tych mechanizmów działa na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego – odchylenia od określonego zakresu normy zostają natychmiast wykrywane przez organizm. Następnie uruchamiają się działania wyrównawcze, mające na celu przywrócenie stanu prawidłowego.
Zaburzenia homeostazy
Jeśli organizm nie radzi sobie z utrzymaniem homeostazy jego prawidłowe funkcjonowanie ulega zaburzeniu. Może to skutkować rozwojem wielu schorzeń czy chorób.
Choroby dzielą się na 2 grupy:
- pochodzenia wewnętrznego, jako następstwo zaburzeń niektórych fizjologicznych procesów;
- pochodzenia zewnętrznego.
Wewnętrzne przyczyny chorób obejmują:
- nieprawidłowy wzrost komórek mogący spowodować nowotwory złośliwe lub łagodny rozrost;
- produkcję przeciwciał skierowanych przeciwko własnym tkankom (choroby autoimmunologiczne);
- przedwczesną śmierć komórek lub zaburzenia ich funkcji.
Również choroby dziedziczne mogą mieć przyczyny wewnętrzne. Do przyczyn zewnętrznych zalicza się toksyny, urazy fizyczne oraz drobnoustroje, takie jak wirusy czy bakterie.
Zarówno w chorobach o przyczynach wewnętrznych, jak i tych o przyczynach zewnętrznych, gdy homeostaza zostaje zaburzona, organizm podejmuje próbę kompensacji. Jeśli kompensacja powiedzie się, homeostaza zostaje przywrócona.
Czym jest środowisko wewnętrzne organizmu?
To wodne otoczenie komórek zwane płynem zewnątrzkomórkowym. Służy on jako łącznik między środowiskiem zewnętrznym organizmu a płynem wewnątrzkomórkowym znajdującym się w komórkach. Ponieważ płyn zewnątrzkomórkowy stanowi strefę buforową między komórkami a otaczającym je światem, naturalnie wyewoluowały złożone procesy fizjologiczne umożliwiające utrzymanie jego składu na względnie stabilnym poziomie.
Kiedy skład płynu zewnątrzkomórkowego wykracza poza właściwy zakres wartości, aktywowaniu ulegają mechanizmy kompensacyjne próbujące przywrócić go do stanu prawidłowego. Na przykład, kiedy pije się dużą ilość wody, rozcieńczenie płynu zewnątrzkomórkowego aktywuje mechanizm stymulujący nerki do pozbycia się nadmiaru wody, aby ochronić komórki przed obrzękiem. Większość komórek organizmów wielokomórkowych nie toleruje dużych zmian. Utrzymanie ich prawidłowego funkcjonowania uzależnione jest od stałości składu płynu zewnątrzkomórkowego.
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Pawlaczyk B., Rola hormonów w regulacji homeostazy organizmu człowieka, Homines Hominibus, 6/2010.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Zostaw komentarz