Proteiny

Proteiny to zamienne określenie dla białek. Proteiny powszechnie występują w świecie roślin i zwierząt. W organizmie człowieka pełnią różnorodne funkcje, jednak najbardziej znane są ze swoich właściwości budulcowych.

Funkcje białka

Białka w organizmie człowieka pełnią przede wszystkim funkcję budulcową i anaboliczną. Dodatkowo mogą być materiałem energetycznym i mogą wspomagać proces spalania tłuszczów. Białka regulują metabolizm komórkowy oraz funkcje wszystkich narządów wewnętrznych. Zapewniają tym samym prawidłowy wzrost i rozwój organizmu, przez co ich spożycie powinno utrzymywać się na optymalnym poziomie zwłaszcza u dzieci i młodzieży.

Do pozostałych funkcji protein zalicza się między innymi:

• regulację zawartości płynów w układzie krążenia oraz przestrzeniach wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych;
• uczestnictwo w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej;
• udział w syntezie niektórych hormonów tkankowych, np. histaminy, melatoniny czy adrenaliny;
• obronę organizmu (jako przeciwciała i inne składniki układu immunologicznego);
• transport różnych substancji przez błony komórkowe, a także transport leków, jonów metali, substancji odżywczych i tlenu w płynach ustrojowych.

Jak zatem widać, białka są niezbędne, aby organizm człowieka mógł prawidłowo rozwijać się i funkcjonować, bez względu na wiek.

Proteiny roślinne a zwierzęce

Wartość odżywcza białek diety zależy głównie od zawartości i wzajemnych proporcji aminokwasów egzogennych. Bierze się pod uwagę również ich strawność w układzie pokarmowym. Uznaje się, że źródłem białka o najwyższej wartości są jajka, a następnie produkty mleczarskie. W dalszej kolejności wyróżnia się białko zawarte w mięsie zwierząt. To właśnie te produkty zalicza się do źródeł białek o najwyższej wartości odżywczej. Roślinne składniki diety są źródłem niewielkich ilości białek o niskiej wartości odżywczej, ze względu na niską zawartość metioniny, waliny, leucyny i lizyny. Wyjątkiem jest Spirulina, która posiada w swoim składzie pełnowartościowe proteiny. Wśród produktów roślinnych najwięcej protein znajdziemy w nasionach strączkowych i produktach zbożowych.

Proteiny w sporcie

W sporcie stosuje się suplementy proteinowe celem poprawy przyrostu masy mięśniowej. Najpopularniejsze są hydrolizaty białka serwatkowego i BCAA. BCAA to egzogenne aminokwasy o rozgałęzionych łańcuchach stanowiące około 25% puli białek mięśniowych. Z kolei hydrolizaty białka serwatkowego to białka po wstępnej hydrolizie, czyli aminokwasy połączone wiązaniami peptydowymi. Odżywki proteinowe stanowią skoncentrowane źródło białka. Uzupełniają poziom protein w codziennej diecie, wpływają na szybszą odbudowę włókien mięśniowych i ich wzmocnienie.

Bezpieczeństwo stosowania

Należy przede wszystkim pamiętać, pomijając kwestie specyficzne czy wynikające z zaleceń medycznych, że dostarczanie organizmowi nadmiernej ilości białka powoduje zakwaszenie organizmu. Nie jest to zjawisko korzystne, ponieważ może prowadzić do rozwoju licznych patologii, a organizm we współczesnej cywilizacji i tak posiada już tendencję do zakwaszania. W warunkach fizjologicznych zwiększone ilości azotu po nadmiernej podaży białka są wydalane przez nerki wraz z moczem. W niektórych sytuacjach jednak, np. przy upośledzeniu czynności nerek, nadmiar białka jest szkodliwy.

Zobacz również: Odkwaszanie organizmu.

Samodzielne przyjmowanie różnych odżywek białkowych bez podstawowej wiedzy na ten temat prowadzi do groźnych dla zdrowia konsekwencji.

Jak dawkować proteiny?

Optymalna podaż białka zależy od wielu czynników, w tym od wieku, płci, masy ciała, intensywności treningów fizycznych i ich rodzaju oraz od indywidualnych celów treningowych. Zgodnie z ogólnie przyjętymi normami, osoby zdrowe i prowadzące zdrowy tryb życia powinny dostarczać od 0,8 do 1,0 g białka na 1 kg masy ciała. Wartości te zwiększają się u kobiet w ciąży i karmiących piersią, pracowników wykonujących bardzo ciężką pracę fizyczną czy młodzieży. Ustalając zapotrzebowanie na białko należy wziąć pod uwagę między innymi wiek konsumenta, ogólny stan zdrowia i aktywność fizyczną. Należy przy tym pamiętać, aby w codziennej diecie znalazło się miejsce dla pozostałych, ważnych składników odżywczych – węglowodanów, witamin, minerałów, a nawet tłuszczów.

Bibliografia

1. Abramek K., Witaminy, minerały i suplementy, Wydawnictwo Złote Myśli, Gliwice 2007.
2. Banach M., Makara A., Kowalski M., Otrzymywanie hydrolizatów białkowych i suszonych protein, Czasopismo Techniczne, 10/2010.
3. Cichosz G., Czeczot H., Kontrowersje wokół białek diety, Polski Merkuriusz Lekarski, XXXV/2013.
4. Grzebisz N., Żywność funkcjonalna w diecie sportowców, Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula, 2/2017.
5. Jaroch A., Zalecenia dotyczące spożycia białka dla pacjentów geriatrycznych z zespołem słabości, Gerontologia Polska, 3/2015.
6. Kurylas A., Kwiatkowska-Pamuła A., Gniza D., Rodzaj suplementacji oraz motywy jej stosowania u mężczyzn podejmujących rekreacyjną aktywność fizyczną na siłowni, Journal of Education, Health and Sport, 7/2017.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...