Glutation (gamma-glutamylocysteinyloglicyna) to główny niskocząsteczkowy związek tiolowy. Jest najbardziej rozpowszechniony w przyrodzie, ponieważ znajduje się we wszystkich komórkach eukariotycznych.
Spis treści
Synteza glutationu
Synteza glutationu przebiega praktycznie we wszystkich komórkach organizmu w cytoplazmie. Do prawidłowego przebiegu tego procesu niezbędna jest obecność glutaminianu, cysteiny i glicyny. Struktura nowo powstałej cząsteczki glutationu jest bardzo charakterystyczna, ponieważ z grupą alfa-aminową cysteiny wiąże się grupa gamma-karboksylowa glutaminianu (a nie alfa-karboksylowa, jak można by było podejrzewać). W rezultacie powstaje nietypowe wiązanie peptydowe. Produkcja omawianego związku zachodzi niemal we wszystkich komórkach organizmu, jednak głównym źródłem jego powstawania są hepatocyty (komórki wątroby). W narządzie tym syntezowany glutation przedostaje się do żył wrotnych lub bezpośrednio do żółci.
Rodzaje i budowa
Najbardziej typowym dla cząsteczki tego związku elementem jest obecność grupy tiolowej (-SH). To właśnie z nią bezpośrednio wiążą się właściwości związku i dzięki niej możliwe jest wyróżnienie kilku rodzajów glutationu. Glutation może występować w kilku formach redoks, przy czym zdecydowanie najważniejszą z nich jest postać zredukowana (GSH) i utleniona (GSSG). Wśród pozostałych ważnych form związku warto wyróżnić między innymi S-nitrozoglutation czy mieszane disiarczki glutationu i białek.
Jakie funkcje pełni glutation?
Glutation (a mówiąc dokładniej – jego forma zredukowana) wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne i zdolność do modulowania odporności. Dzięki temu związkowi organizm człowieka może bronić się przed zakażeniami różnego pochodzenia i rozwojem licznych chorób. Wspiera również pracę wątroby, która może bez problemów usuwać metale ciężkie, toksyny i inne szkodliwe substancje.
Glutation chroni organizm przed wszystkimi niekorzystnymi zjawiskami związanymi z obecnością reaktywnych form tlenu. To wolne rodniki tlenowe, które powstają i gromadzą się w organizmie na skutek np. obecności przewlekłych chorób, stosowania leków, przewlekłego i nadmiernego stresu, nieodpowiedniej diety czy ekspozycji na zanieczyszczenia i promieniowanie. Ich nadmiar może przyczynić się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, otyłości, nowotworów, depresji itd. Powoduje także szybsze starzenie się organizmu. Glutation normalizuje poziom stresu oksydacyjnego, a zatem utrzymuje wolne rodniki tlenowe na niskim poziomie.
Oprócz funkcji ochronnej glutation utrzymuje grupy tiolowe aminokwasów w stanie zredukowanym, co ma na celu zapobieganie ich nieodwracalnemu utlenianiu do kwasów i utracie właściwości biologicznych białek. Omówione wyżej właściwości wynikają z obecności grupy tiolowej w cząsteczce. Wśród najważniejszych przemian zachodzących z jej udziałem znajdują się:
- kompleksowanie jonów metali;
- dysocjacja kwasowa grup -SH;
- reakcje utleniania oraz odwodorowania.
Glutation wykazuje również zdolność reakcji z utlenionymi postaciami innych antyoksydantów.
Zawartość w organizmie
Glutation lokalizuje się przede wszystkim w mitochondriach, cytoplazmie oraz jądrze komórkowym. Jego stężenie w tych elementach może dojść do 10 mM. Znacznie niższą obecność, ponieważ jedynie do 2 mM, obserwuje się w siateczce endoplazmatycznej. W organizmie człowieka glutation kumuluje się w żółci w stężeniu do 10 mM. Może występować także w osoczu krwi, jednak w niższym stężeniu – do 20 uM.
Obniżony poziom glutationu
Obniżony poziom tego związku obserwuje się w przebiegu różnych schorzeń, w tym w chorobach spowodowanych niedoborami immunologicznymi, chorobie Parkinsona czy Alzheimera oraz cukrzycy. Fizjologicznie obniżenie tego stężenia zauważa się u osób w podeszłym wieku. Wykazano, że podawanie glutationu w przebiegu niektórych chorób może spowolnić ich rozwój.
Ciekawostką jest, że w niektórych przypadkach dąży się do farmakologicznego obniżenia poziomu glutationu w organizmie. Przykładem może być między innymi okres przed transplantacją narządów czy leczenie onkologiczne. Wykazano bowiem, że komórki nowotworowe oporne na chemio- czy radioterapię, posiadają wyższe stężenie glutationu, co może powodować ich oporność.
Bibliografia
- Błońska-Sikora E., Oszczudłowski J., Witkiewicz Z., Wideł D., Glutation: metody przygotowania próbek dla analiz z wykorzystaniem technik chromatograficznych i elektroforezy kapilarnej, Chemik, 66/2012.
- Bilska A., Kryczyk A., Włodek L., Różne oblicza biologicznej roli glutationu, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 61/2007.
- Bukokwska B., Glutation: biosynteza, czynniki indukujące oraz stężenie w wybranych jednostkach chorobowych, Medycyna Pracy, 6/2004.
- Bukowska B., Funkcje glutationu oraz czynniki zmniejszające jego stężenie, Medycyna Pracy, 1/2005.
- Chmiel M., Ciszek E., Golec E., Głowa M., Pomiar stężenia glutationu w płynie stawowym w różnych stanach fizjopatologicznych stawu kolanowego – badanie pilotażowe, Journal of Laboratory Diagnostics, 4/2015.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Zostaw komentarz