Choroba beri-beri spowodowana jest przewlekłym niedoborem witaminy B1 – tiaminy. Powszechnie występowała w XIX wieku, obecnie w krajach wysoko rozwiniętych diagnozuje się ją znacznie rzadziej ze względu na spory wybór produktów spożywczych.
Spis treści
Przyczyny choroby beri-beri
Współcześnie wystąpienie choroby wiąże się ze znaczą awitaminozą dotyczącą tiaminy. Występuje to jednak rzadko, ponieważ na rynku dostępnych jest wiele produktów spożywczych i suplementów zawierających witaminę B1. Mimo tego hipowitaminoza może pojawić się w efekcie diety niedoborowej lub niektórych chorób, a także przewlekłego stosowania leków. Narażeni na niedobór są także alkoholicy.
Choroba beri-beri wiąże się z obniżeniem aktywności enzymów, których prekursorem jest właśnie tiamina. W rezultacie ma miejsce gromadzenie się substratów reakcji katalizowanych przez te enzymy. Dodatkowo może dojść do zatrzymania niektórych szlaków metabolicznych.
Jak objawia się choroba beri-beri?
Do głównych objawów klinicznych choroby można zaliczyć:
- nadciśnienie tętnicze;
- zaburzenia układu sercowo-naczyniowego;
- obrzęki obwodowe;
- symetryczną polineuropatię obwodową: ruchową i czuciową.
Ze względu na objawy wyróżnia się postać mokrą i suchą beri-beri. Postać mokra charakteryzuje się obecnością obrzęków obwodowych, natomiast w postaci suchej dominuje wspomniana polineuropatia obwodowa. Wyróżnia się jeszcze postać piorunującą choroby (zwaną również zespołem Shoshina) w której występuje ostra niewydolność układu krążenia z towarzyszącym jej obrzękiem płuc. W przypadku obrzęków tworzą się one pod wpływem wzrostu stężenia mleczanu, co z kolei powoduje napływ jonów sodu do komórek i tworzenie się obrzęków. Ponadto dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu acetylocholiny – ważnego neuroprzekaźnika. Długotrwały niedobór przy chorobie beri-beri może nawet spowodować paraliż i śmierć.
Tiamina – charakterystyka
Tiamina jest substancją egzogenną, co oznacza, że organizm nie jest w stanie samodzielnie jej syntezować. Dlatego konieczne jest jej dostarczanie wraz z żywnością. Wpływa korzystnie na wszystkie układy organizmu, między innymi dlatego, że wchodzi w skład wielu enzymów.
Witamina B1 bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, dlatego nie odnotowano przypadków jej przedawkowania. Jeśli do organizmu podana zostanie większa ilość tiaminy, szybko jest ona usuwana przez nerki. Wykazano nawet, że duże dawki tiaminy (do 3 g na dobę) wpływały korzystnie na stan chorych na Alzheimera, bez objawów przedawkowania.
Źródła witaminy B1
Niewielkie ilości tiaminy mogą być dostarczane przez mikroflorę jelitową, są to jednak ilości śladowe. Głównym źródłem są natomiast pełnoziarniste pieczywa, mięso i produkty bogate w otręby zbożowe. Ponadto dobrym źródłem tej witaminy są drożdże, a zatem i wszystkie produkty wykonane na bazie drożdży.
Dobowe zapotrzebowanie na tiaminę
Dobowe zapotrzebowanie na witaminę B1 waha się w zależności od wielu czynników, w tym masy ciała, wieku, płci, a także stanu fizjologicznego organizmu. Szacuje się, że prawidłowa podaż powinna wynosić 1,1 – 1,5 mg. Jednak zakres ten w rzeczywistości może wahać się nawet od 0,5 do 2,2 mg na dobę. Dawka jest większa u mężczyzn niż u kobiet, przy czym najniższe zapotrzebowanie wykazują niemowlęta, zaś najwyższe kobiety w ciąży.
Niedobór tiaminy
Niedobór tiaminy nie powoduje natychmiast chorobę beri-beri. Aby doszło do jej rozwinięcia, brak podaży tiaminy musi trwać określony czas. Na początku hipowitaminoza manifestuje się łagodnymi objawami, takimi jak:
- przewlekłe uczucie zmęczenia;
- drażliwość;
- pogorszenie nastroju;
- zaburzenia koncentracji.
Objawy niedoboru witaminy B1 obserwuje się w pierwszej kolejności w obrębie układu nerwowego ze względu na toksyczne działanie mleczanu, który kumuluje się podczas hipowitaminozy. Obecnie na niedobór tej witaminy narażeni są ludzie starsi, po przebytych operacjach, alkoholicy i chorzy na cukrzycę. Ponadto zwiększone ryzyko wykazuje młodzież, która preferuje niezdrową, wysokowęglowodanową dietę, a także kobiety w ciąży i w okresie karmienia piersią. Wyróżnia się niedobór pierwotny, spowodowany złym odżywianiem się, oraz wtórny, w efekcie chorób.
Bibliografia
- Tylicki A., Siemieniuk M., Tiamina i jej pochodne w regulacji metabolizmu komórek, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 65/2011.
- Bubko I., Gruber B., Anuszewska E., Rola tiaminy w chorobach neurodegeneracyjnych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 69/2015.
- Gryszczyńska A., Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, Postępy Fitoterapii, 4/2009.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Zostaw komentarz